تاثیر مکمل‌سازی برخی عناصر کم‌نیاز بر عملکرد رشد، فراسنجه‌های بیوشیمیایی، آنزیمی، آنتی-اکسیدانی، هورمونی و خون‌شناسی گوساله‌های شیرخوار هلشتاین

Abstract

سابقه و هدف: گوساله‌های شیرخوار در معرض عوامل تنش‌زای مختلف نظیر فرآیند تولد، عوامل بیماری‌زا و تنش‌های محیطی هستند که باعث افزایش تولید رادیکال‌های فعال و تنش اکسیداتیو در گوساله‌ها می‌شود. مواد معدنی کمیاب بخشی از آنزیم‌های متعدد آنتی‌اکسیدانی بوده و برای حفظ بهینه سلامت ضروری هستند. مقدار مواد معدنی کمیاب آغوز و شیر بهینه نبوده و استفاده از مکمل این مواد معدنی در دوره شیرخوارگی ضروری است. بنابراین هدف از این پژوهش ارزیابی اثر افزودن همزمان عناصر معدنی کمیاب آهن، روی، منگنز و مس بر عملکرد رشد، فراسنجه‌های بیوشیمیایی، آنزیمی، آنتی‌اکسیدانی، هورمونی و خون‌شناسی گوساله‌های شیرخوار هلشتاین بود. مواد و روش: تعداد 20 رأس گوساله نر و ماده یک‌روزه شیرخوار نژاد هلشتاین به‌طور تصادفی بر اساس وزن اولیه بدن (5±40 کیلوگرم) به دو گروه مساوی (10 رأس در هر گروه) تقسیم و در جایگاه‌های انفرادی تا 63 روزگی و زمان شیرگیری نگهداری شدند. گوساله‌های گروه شاهد جیره آغازین و شیر به همراه پروتئین آب پنیر به عنوان حامل عناصر معدنی و نیز گوساله‌های گروه تیمار به‌ترتیب شیر به‌همراه 15 قسمت در میلیون سولفات آهن، 6 قسمت در میلیون سولفات روی، 6 قسمت در میلیون سولفات منگز، 5/1 قسمت در میلیون سولفات مس و جیره آغازین پایه به همراه 100 قسمت در میلیون سولفات آهن، 40 قسمت در میلیون سولفات روی، 40 قسمت در میلیون سولفات منگنز و 10 قسمت در میلیون سولفات مس تا زمان قطع شیر در 63 روزگی دریافت کردند. گوساله‌ها در طول آزمایش دسترسی آزادانه به آب و جیره آغازین داشتند. مصرف خوراک به‌صورت روزانه و وزن کشی به صورت هفتگی جهت محاسبه ضریب تبدیل غذایی و متوسط افزایش وزن روزانه اندازه‌گیری شد. حیوانات جهت تعیین سطح مواد معدنی پلاسما و فراسنجه‌های بیوشیمیایی، آنزیمی، هورمونی، آنتی‌اکسیدانی و خون‌شناسی در روزهای 0، 21، 42 و 63 پس از تولد خونگیری شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد مکمل مواد معدنی اثر معنی‌داری بر عملکرد رشد و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز و وضعیت اکسیدانی تام نداشت. غلظت عنصر روی پلاسما در گروه دریافت کننده مکمل بالاتر بود (05/0 P<). در گروه تیمار نسبت به گروه شاهد غلظت لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا افزایش و غلظت لیپوپروتئین‌های با چگالی پایین کاهش یافت (05/0 P<). فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز، تعداد گلبول‌های قرمز، غلظت هموگلوبین و هماتوکریت در گروه دریافت‌کننده عناصر معدنی کمیاب، افزایش یافت (05/0 P<). غلظت هورمون تری یدوتایرونین در پلاسمای گوساله‌های گروه تیمار افزایش یافت (05/0 P<). نتیجه‌گیری: به‌طور کلی افزودن عناصر معدنی کمیاب به شیر و جیره آغازین باعث بهبود عملکرد رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی گوساله‌های شیرخوار نشد، درحالی‌که برخی فراسنجه‌های بیوشیمیایی، هورمونی و آنزیمی مرتبط با التهاب، استخوان‌سازی و سوخت‌و‌ساز پایه سلول‌ها در گوساله‌های شیرخوار بهبود یافت.

Keywords

• گوساله شیرخوار
• عناصر کم‌نیاز
• وضعیت آنتی‌اکسیدانی