ارزیابی اقتصادی عملکرد تولید مثلی و تولید شیر گاوهای نژاد هلشتاین و مونت‌بلیارد و آمیخته های آن ها در شرایط نیمه گرمسیری

Abstract

سابقه و هدف آزمایشانتخاب نژاد با عملکرد اقتصادی مناسب یکی از چالش برانگیزترین تصمیماتی است که دامداران باید اتخاذ کنند. نژاد هلشتاین در چند دهه گذشته برای افزایش تولید شیر به کشور وارد شده است. این نژاد تقریباً بدون مطالعه قبلی در اقلیم‌های مختلف ایران از جمله استان گلستان پراکنده شده است. هلشتاین نژادی با تولید شیر بالا و حساس به تنش گرمایی است. این نژاد در استان گلستان شاخص‌های تولیدمثلی و اقتصادی مناسبی نداشته است. از سوی دیگر، نژادهای دو منظوره مانند مونت‌بلیارد با مصرف خوراک کمتر تنش حرارتی کمتری را تجربه می‌کنند. لذا این تحقیق به منظور ارزیابی عملکرد برخی از صفات تولیدمثلی و تولید شیر در نژاد هلشتاین، نژاد مونت‌بلیارد و آمیخته‌های آن‌ها با هدف معرفی نژاد مناسب در منطقه انجام شد.مواد و روش‌هااین مطالعه برای ارزیابی اقتصادی برخی صفات تولید مثلی و تولید شیر گاوهای هلشتاین با گاوهای مونت‌بلیارد و آمیخته‌های آن‌ها در شمال استان گلستان، ایران اجرا شد. در این مطالعه 395 رأس گاو در قالب طرح طرح کاملا تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص‌هایی نظیر سن اولین تلقیح و زایش، روزهای باز، فاصله گوساله‌زایی و تعداد تلقیح منجر به باروری، طول دوره آبستنی، وزن تولد گوساله و تولید شیر گاوهای خالص نژاد هلشتاین، مونت‌بلیارد و نیز کراس‌های 50 :50 و 25:75 هلشتاین× مونت‌بلیارد به مدت 5 سال در یک نقطه جغرافیایی و مدیریت یکسان بررسی شد. داده‌های هواشناسی از بازه سال1390 تا 1399 با رویکرد ترسیم شرایط محیط پرورش دام، تجزیه و تحلیل شد.یافته‌هابررسی نتایج داده‌های بلند مدت هواشناسی نشان داد، شاخص حرارتی رطوبتی قریب به شش ماه بالای 68 واحد بوده و گاوهای شیری پرتولید در این منطقه احتمالاً شرایط تنش گرمایی را تجربه می-کنند. بر اساس داده‌های این تحقیق گاوهای هلشتاین روزهای باز بیشتری را نشان دادند، به طوری که تعداد تلقیح منجر به باروری در این نژاد افزایش یافته و هزینه‌های نگهداری، خوراک و همچنین هزینه تلقیح مصنوعی و تاخیر در آبستنی مزرعه افزایش یافت. فاصله گوساله‌زایی در نژاد مونت‌بلیارد، هلشتاین آمیخته‌های 75% مونت‌بلیارد×25%هلشتاین، 50% هلشتاین×50% مونت‌بلیارد به ترتیب 31/398، 48/392، 59/387 و 73/421 روز بود. نتیجه‌گیرینتایج حاصل از این تحقیق نشان داد بازده تولید مثلی گاوهای نژاد مونت‌بلیارد در استان گلستان بهتر از نژاد هلشتاین بوده و از سوی دیگر گوساله‌های سنگین‌تری تولید شد. به نظر می‌رسد شرایط تنش گرمایی در منطقه، در گاوهای هلشتاین با تولید شیر بالاتر مؤثرتر بوده است. ارزیابی اقتصادی تولید شیر و طول عمر اقتصادی گله بدون در نظر گرفتن تولید گوشت، نژاد مونت‌بلیارد بهتر از هلشتاین بود. به نظر می‌رسد پرورش نژاد مونت‌بلیارد در شرایط گرم و نیمه گرمسیری شمال استان گلستان گزینه مناسب‌تری نسبت به نژاد هلشتاین باشد.

Keywords

• ارزیابی اقتصادی
• تنش گرمایی
• شاخص تولید‌مثل
• مونت بیلیارد
• هلشتاین