بررسی تغییرات فصلی جمعیت سنک عناب (Monosteira alticarinata) و شناسایی دشمنان طبیعی آن در شهرستان بیرجند

Abstract

سنک عناب Monosteira alticarinata Ghauri یکی از آفات مهم عناب در استان خراسان جنوبی است که در سال­ های اخیر اهمیت اقتصادی زیادی پیدا کرده است. به منظور بررسی تغییرات فصلی جمعیت و شناسایی دشمنان طبیعی آن از اوایل تا اواخر فصل زراعی سال­ های 1399 و 1400 اقدام به نمونه ­برداری هفتگی شد. برگ عناب به عنوان واحد نمونه ­برداری انتخاب شد. در هر نوبت نمونه­ برداری در مجموع تعداد 200 برگ از 10 درخت منتخب (20 برگ از هر درخت) از جهت­ های مختلف جغرافیایی تهیه و زیر استریومیکروسکوپ اقدام به شمارش مراحل مختلف زیستی و دشمنان طبیعی آن شد. رابطه­ بین تراکم مراحل مختلف رشدی سنک و متغیرهای دما و رطوبت نسبی با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تعیین شد. اوج جمعیت مراحل تخم، پوره­ها و بالغ در سال 1399، به ­ترتیب با میانگین 09/69±3/394، 50/20±4/114 و 92/6±4/42 در تاریخ­ های بیست­ وپنجم مرداد، پانزدهم شهریور و یازدهم مرداد و در سال 1400 به­ ترتیب با میانگین 31/75±9/434، 43/20±126 و 50/11±40 در تاریخ ­های هجدهم مرداد، هشتم شهریور و بیست ­ونهم شهریور به ­دست آمد. تراکم جمعیت سنک ­ها در هر دو سال مورد بررسی با دما همبستگی مثبت و معنی ­دار نشان داد (603/0r1399=، 0001/ P1399=و 475/0r1400=، 08/0P1400=)، ولی با رطوبت نسبی معنی ­دار نبود (265/0-r1399=، 175/0P1399= و 349/0-r1400=، 059/0P1400=). در مجموع، هفت گونه کفشدوزک، یک گونه بالتوری و لارو یک گونه کنه­ پارازیت به عنوان دشمنان طبیعی سنک عناب در بیرجند جمع ­آوری و شناسایی شد. نتایج به ­دست­ آمده در این تحقیق می­ تواند در مدیریت تلفیقی سنک عناب کاربرد داشته باشد.

Keywords

• آفت عناب
• انبوهی
• تغییرات جمعیت
• خراسان جنوبی
• شکارگر