اثر ارتفاع از سطح دریا بر توابع توزیع قطر، ارتفاع و مساحت تاج بلوط اوری

Abstract

سابقه و هدف: اجرای عملکردهای اقتصادی و غیر اقتصادی جنگل‌ها مستلزم برنامه‌ریزی و مدیریت کارآمد در جنگل است که این امر نیاز به کسب اطلاعات قابل اعتماد و حقیقی از منابع جنگلی دارد و این اطلاعات بهینه از جزئیات پارامترهای توده‌های جنگلی کسب می‌شود. مدل‌های توزیع احتمال انواع پارامترهای درختان توده، اطلاعات بسیار مفیدی از تعاملات پیچیده بین درختان و محیطشان در اختیار قرار می‌دهند و به‌طور دقیقی فرآیندهای رشد درختان را توصیف می‌کنند. هدف مطالعه حاضر توسعه مدل‌های توزیع مناسب برای قطر، ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری (Quercus macranthera Fisch. & Mey.) در جنگل ارسباران و ارزیابی اثر ارتفاع از سطح دریا بر این مدل‌ها است.مواد و روش‌ها: نمونه‌برداری به روش انتخابی از توده‌های بلوط اوری واقع در جنگل ارسباران در مختصات 38 درجه و 57 دقیقه عرض شمالی تا 47 درجه و 17 دقیقه طول شرقی در سه دامنه ارتفاعی 1200 تا 1300، 1300 تا 1400 و 1500 تا 1600 متر بالاتر از سطح دریا که این گونه بیشترین حضور را داشت و در قطعه‌های نمونه به ابعاد 100 × 100 متر در سه تکرار انجام شد. در داخل قطعات نمونه قطر برابر سینه، ارتفاع کل و دو قطر عمود برهم تاج تمام درختان، اندازه‌گیری صد درصد شد. محاسبه آماره‌های کمی و مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آنالیز واریانس و آزمون توکی در محیط نرم افزار SPSS 16 بررسی شد و بررسی انواع توزیع‌های آماری در نرم افزارEasyfit 5.5 انجام شد و توابع توزیع احتمال پارامترهای قطر برابر سینه درختان، ارتفاع و مساحت تاج درختان با استفاده از آزمون نیکویی برازش کولموگروف-اسمیرنوف در سطح اطمینان 95 و 99 درصد، بررسی و گزارش شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بهترین تابع برای توزیع قطر برابر سینه درختان در ارتفاع اول، دوم و سوم به ترتیب توزیع بتا، نرمال و بتا بود. آزمون نیکویی برازش برای ارتفاع درختان نشان داد که درختان در ارتفاع اول توزیع ویبول و در ارتفاع دوم و سوم توزیع بتا داشتند. مساحت تاج درختان نشان داد که توزیع‌های ویبول در ارتفاع اول و بتا برای ارتفاع دوم و سوم مناسب‌ترین مدل‌ها برای نشان دادن توزیع احتمال این پارامتر بودند. همچنین قطر درختان در سه دامنه ارتفاعی تفاوت معنی‌داری نشان ندادند، درحالی‌که ارتفاع درختان در مناطق مرتفع‌تر به‌طور معنی‌داری بیشتر بود و تاج درختان به شدت تحت تأثیر افزایش ارتفاع از سطح دریا بوده و تفاوت معنی‌داری را در هر سه ارتفاع نشان داد (05/0 ≤ p).نتیجه‌گیری: براساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر، ارتفاع از سطح دریا عامل مؤثری بر ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری بود و عامل اثرگذار بر ایجاد تنوع توابع توزیع احتمال قطر، ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری در جنگل ارسبارن محسوب می‌شود که می‌تواند ناشی از اثر ارتفاع بر عوامل محیطی جنگل مانند آب و هوا، خاک، رطوبت و همچنین ویژگی‌های فیزیولوژیکی درختان باشد. اطلاعات حاصل می‌تواند نتایج قابل استنادی در اختیار مدیران و تصمیم گیرندگان برنامه‌ریزی جنگل‌های ارسباران قرار دهد.

Keywords

• برازش مدل
• بلوط اوری
• توزیع احتمال
• جنگل ارسباران
• جنگلداری