تحلیل مضمون روایات لیس منی/ منا/ من شیعتنا

Abstract

تعابیر لیس منی / منا / من شیعتنا و نظایر آن، در دسته‌ای از روایات شیعه پررنگ هستند که معنای کلی «از پیغمبر نبودن یا از امام نبودن» را در خود جای‌داده‌اند. این‌که چه خطوط قرمزی برای مسلمانان ترسیم‌شده که خروج از آن سبب ازبین‌رفتن رابطه رهبر ـ پیرو می‌شود، این روایات را شایسته توجه مضاعف قرار داده است. پژوهش کنونی، برای فهم بهتر این دسته روایات، به تحلیل کیفی آن‌ها پرداخته و از روش تحلیل مضمون برای رسیدن به شبکه مضامین این روایات بهره برده است. سپس به الگوی مستتر در روایات که بر اساس خطوط قرمز اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی با محوریت معصوم (ع) در روایات بنانهاده شده، دست‌یافته است. الگوی مستتر در روایات را می‌توان از بین بردن سرمایه اجتماعی در دو بعد نگرشی و رفتاری که براثر عدم تواصل مؤمنان باهم ایجادشده است ، تبعیت نکردن از امام و از بین رفتن عزت و امنیتِ امت دانست. درمجموع به نظر می‌رسد روایات لیس منی / منا در احادیث شیعه، بیانگر یک منظومه منسجم از خطوط قرمز در نگرش و رفتار مؤمنان است که با محور قرار دادن معصومان، از مرزهای هویتی مسلمانِ شیعه پاسداری می‌کند. نویسنده در پایان، به این یافته رسیده است که از بین بردن سرمایه اجتماعی در دو بعد نگرشی و رفتاری که براثر عدم تواصل مؤمنان باهم، تبعیت نکردن از امام و از بین رفتن عزت و امنیت ایجادشده، مضمون کلیدی و کانونی این دسته از روایات است.

Keywords

• احادیث شیعه
• تحلیل مضمون
• ‌
• لیس منی / لیس منا
• لیس من شیعتنا
• سرمایه اجتماعی