Archiwa - Kancelarie - Zbiory (Dec 2017)
Records Group. Problem zespołowości w archiwistyce amerykańskiej
Abstract
Termin record group – grupa zespołów (akt) jest typem zespołu archiwalnego rzadko opisywanym w polskiej literaturze archiwistycznej. Najczęściej kojarzony jest z pojęciem zespołu złożonego, z uwagi na skomplikowaną strukturę i zatarte granice zespołu, będące wynikiem odmiennego od polskiego systemu administracji.Podejmowane w latach powojennych próby modyfikacji i rozszerzenia zakresu pojęcia zespołu złożonego zbliżyły go znaczeniowo do terminu record group. Irena Radkte w referacie wygłoszonym na VI Archiwalnej Konferencji Metodycznej w Warszawie w 1970 r. zaproponowała, aby za zespół złożony uznać taki, w skład którego weszły akta obcej proweniencji, stanowiące sukcesję bierną. Bogdan Ryszewski odnosząc się do koncepcji Radkte zauważył również fakt, iż sukcesja czynna może stanowić źródło komplikacji. Takie ujęcie definicji zespołu złożonego nie odpowiadało jednak znaczeniu amerykańskiego terminu stanowiącego formę ponadzespołową.Istoty problemu dotknął Bogdan Kroll, który zauważył, że konstrukcja archiwalna zawierająca materiały różnej proweniencji nie może być traktowana jako zespół archiwalny, ani zespół złożony. Dostrzegając rozbieżność miedzy strukturą i podziałem zasobu archiwalnego a teorią archiwalną zaproponował odejście od stosowania terminu zespół złożony i wprowadzenie pojęcia kompleks archiwalny. Kompleks archiwalny miały stanowić materiały archiwalne różnej proweniencji połączone (poza lub w archiwum) w zespoły, lub części zespołów archiwalnych różnych instytucji, których aktotwórcy posiadali wspólną charakterystykę – funkcję. Ów kompleks miał stanowić odrębną jednostkę podziału logicznego zasobu, grupującą przy zespole tworzącym rdzeń kompleksu wszystkie zespoły i/lub części zespołów wchodzące w jego skład.Problem braku form ponadzespołowych w polskiej teorii archiwalnej dostrzegł również Józef Siemieński formułując pojęcie zespołu wyższego rzędu. Według jego koncepcji zespół wyższego rzędu był zespołem zespołów archiwalnych wytwarzanych przez rozmaite władze i urzędy (w ramach jednego ustroju) stanowiące osobną hierarchię. Na potrzeby niniejszego artykułu autor przyjął tłumaczenie terminu record group na język polski jako grupa zespołów (akt). Termin grupa zespołów (akt) został zdefiniowany w 1941 r. przez dr Solona Justusa Bucka, kierującego Archiwum Narodowym w Waszyngtonie. Pod pojęciem record group rozumiano jednostkę podziału logicznego zasobu archiwalnego ustanawianą w dowolny sposób, o rozmiarze i charakterze dogodnym do jej porządkowania, opracowania i udostępniania, z poszanowaniem zasady proweniencji.
Keywords
