ارزیابی تأثیر پیش‌تیمار بذر با پراکسید هیدروژن بر خصوصیات آناتومیکی و فیزیولوژیکی گندم در شرایط دیم

Abstract

به‌منظور بررسی اثر آماده‌سازی بذر (پرایمینگ) با غلظت‌های مختلفی از پراکسید هیدروژن بر دو رقم گندم (کراس سبلان (گندم نان) و ساجی (گندم دوروم))، تحت شرایط دیم آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام طی سال زراعی 94-1393 با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه و نیز سطوح آنتی‌اکسیدان‌ها، رنگیزه‌ها و نیز ویژگی‌های آناتومیک مورد مطالعه در این پژوهش تحت تأثیر آماده‌سازی بذر با پراکسید هیدروژن قرار گرفت. پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن از طریق اثرگذاری مثبت بر خصوصیات فیزیولوژیکی و آناتومیکی موجب افزایش عملکرد دانه در هر دو رقم گندم شد. گیاهان حاصل از بذرهای پیش‌تیمار شده با پراکسید هیدروژن از محتوای نسبی آب بیشتر، رنگیزهای کلروفیلی و کارتنوئیدی و آنتی‌اکسیدانی (کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز) بالاتری برخوردار بودند. گیاهانی که بذر آنها با پراکسید هیدروژن پیش تیمار شده بودند از مساحت سطح برگ بیشتر، تعداد روزنه کمتر، طول روزنه بیشتر، وزن تر و خشک بیشتر، نشت یونی و میزان لوله شدن برگ کمتری برخوردار بودند. همچنین خصوصیات آناتومیکی شامل اندازه آوندهای چوبی و آبکش، سلول‌های مزوفیل، غلاف آوندی، اپیدرم بالا و پایین در اثر تیمار با پراکسید هیدروژن افزایش یافت. این تغییرات ایجاد شده آناتومیکی مثبت موجب افزایش تعداد دانه در سنبله و در نهایت عملکرد دانه گردید. با توجه به نتایج به‌دست آمده پیش‌تیمار بذر با پراکسید هیدروژن غلظت 80 میلی‌مولار تأثیر افزایندگی بر عملکرد دانه به‌خصوص در رقم کراس سبلان داشت.

Keywords

• آوند چوبی
• آوند آبکش
• تعداد دانه در سنبله
• عملکرد دانه
• مزوفیل