Pamukkale University Journal of Engineering Sciences (Nov 2019)
Meteorolojik kuraklık analizi ve yeraltı suyu değişimleri üzerindeki etkileri, Marand Ovası (Iran) örneği
Abstract
Meteorolojik kuraklık, spesifik bir kuraklık türü olarak, bir bölgede yağışın uzun vadeli ortalamalardan daha az olması durumunda ortaya çıkmaktadır. Yeraltı sularında gözlemlenen bu olayın tehlikeli etkilerinden biri, kuraklıklara tepki olarak su seviyesinin düşmesidir. Bu çalışmada, iklimsel ve yeraltı suyu verileri, aralarındaki muhtemel ilişkiyi anlamak için son yıllarda kuzeybatı İran’da Marand ovasında yer alan eğilimlerini analiz etmek için kullanılmıştır. Buna göre, ilk olarak yeraltı suyu seviyesi verileri analiz edilmiş ve zamansal eğilimleri çıkarılmıştır. Daha sonra bölgenin iklimsel durumunu anlamak için Ombrotermik diyagramı kullanılmıştır. Son olarak kuraklık indeksi (SPI) ile kuraklık analizleri yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, yeraltı suyu seviyesinin hem aylık hem de yıllık değişimlerinde azalış eğilimi tespit edilmiştir. Ayrıca, bölgede Mayıs ve Ekim ayları arasındaki periyodun kurak geçtiği ve bölgenin kısmen kuru bir iklime sahip olduğu da tespit edilmiştir. SPI değerleri bölgenin 2001 ve 2002 yıllarında ve genel olarak Temmuz ve Haziran ayları arasında oldukça kurak dönemler geçirdiğini göstermiştir. Yeraltı suyu seviyesi ve SPI değerlerinin ortak analizi, kuraklığın etkilerinin yeraltı suyu seviyesi değişikliklerinde belirgin olduğunu ortaya çıkarmıştır. Buna göre, bölgenin yeraltı suyu değişimlerinin çoğunlukla aylık kuraklıklarla ilişkili olduğu ve su seviyesinin beklenen şekilde ıslak ve kurak aylara tepki verdiği tespit edilmiştir. Ancak, aynı zamanda, çalışma alanının yeraltı suyu seviyesindeki yıllık değişikliklerinin, kuraklık dönemleriyle doğrudan ilişkili olmadığı ve bu olguda diğer faktörlerin de etkili olabileceği ortaya koymuştur.
