پژوهش در نشخوارکنندگان (Apr 2023)

اثر کاه کلزای فرآوری شده با اوره بر قابلیت هضم مواد مغذی، عملکرد رشد و فراسنجه‌های خونی بره‌های نر دالاق

  • فریبا فریور,
  • یوسف مصطفی لو,
  • اشور محمد قره باش,
  • علیرضا خان احمدی

DOI
https://doi.org/10.22069/ejrr.2022.20596.1864
Journal volume & issue
Vol. 11, no. 1
pp. 93 – 108

Abstract

Read online

سابقه و هدف: حدود 70 درصد هزینه پرورش دام را هزینه خوراک تشکیل می‌دهد، بنابراین تهیه جیره غذایی متوازن و ارزان قیمت می‌تواند نقش مهمی در سودمندی تولید در پرواربندی داشته باشد. یکی از ارزان‌ترین منابع غذایی برای دام‌های نشخوار کننده، استفاده از محصولات فرعی کشاورزی است که به مصرف انسان نمی‌رسند. کاه کلزا یکی از عمده‌ترین محصولات فرعی زراعی در استان گلستان است که به دلیل بالا بودن ترکیبات لیگنوسلولزی، قابلیت هضم پایینی دارد. فرآوری مواد لیگنوسلولزی با ترکیبات قلیایی با شکستن پیوندهای بین سلولز و لیگنین، می‌تواند قابلیت هضم و ارزش غذایی این ترکیبات را بهبود بخشد. این تحقیق به‌منظور بررسی اثر فرآوری کاه کلزا با اوره بر قابلیت هضم مواد مغذی و عملکرد رشد و برخی فراسنجه‌های خونی بره‌های پرواری انجام گرفت.مواد و روش‌ها: بدین منظور 18 رأس بره نر 5 ماهه نژاد دالاق (متوسط وزن 35-30 کیلوگرم) پس از توزین به‌صورت تصادفی به سه تیمار تغذیه‌ای تقسیم شدند. گروه شاهد جیره پرواری با نسبت کنسانتره به علوفه (یونجه و کاه به نسبت مساوی) 64:36 بود. در تیمار دوم، 50 درصد کاه گندم با کاه کلزای کوبیده و در تیمار سوم با کاه کلزای عمل‌آوری شده با اوره جایگزین گردید. پس از دو هفته دوره عادت-پذیری با جیره یکسان و توزین اولیه، تغذیه جیره‌های آزمایشی به بره‌ها آغاز و تا پایان دوره 70 روزه پروار ادامه یافت. به‌منظور تعیین گوارش‌پذیری، در طی دو هفته خوراک باقی‌مانده و نمونه مدفوع هر حیوان به‌صورت روزانه جمع‌آوری شده و میزان خاکستر نامحلول در اسید به‌عنوان مارکر داخلی برای محاسبه گوارش‌پذیری خوراک‌های آزمایشی استفاده شد. وزن‌کشی نهایی و نمونه‌گیری خون در پایان دوره انجام شد. اوره، گلوکز و پروتئین تام نمونه‌های خون پس از جداسازی سرم، اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: میانگین مصرف خوراک روزانه بره‌های تغذیه شده با جیره حاوی کاه کلزای فرآوری شده (00/925 گرم در روز) به‌طور معنی‌داری (05/0>P)، بالاتر از گروه تغذیه شده با جیره حاوی کاه گندم یا کاه کلزای فرآوری نشده (به‌ترتیب 32/887 و 00/850 گرم در روز) بود. میانگین افزایش وزن روزانه بره‌های تغذیه شده با جیره حاوی کاه کلزای فرآوری شده نیز به‌طور معنی‌داری (05/0>P) بالاتر از گروه تغذیه شده با جیره حاوی کاه کلزای فرآوری نشده بود (09/178 در برابر 53/141 گرم در روز)، اما تیمارهای غذایی اثری معنی‌داری بر ضریب تبدیل خوراک بره‎ها نداشتند. میانگین قابلیت هضم ماده خشک، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی جیره در تیمار حاوی کاه کلزای فرآوری شده (به ترتیب 30/61، 11/71 و 30/35 درصد) به‌طور معنی‌داری بالاتر از جیر ه حاوی کاه کلزای فرآوری نشده (به ترتیب 54/55، 42/66 و 96/27 درصد) و کنترل (به ترتیب 80/58، 82/68 و 76/28 درصد) بود (05/0>P). فرآوری با اوره موجب افزایش معنی‌دار (05/0> P) قابلیت هضم پروتئین خام جیره نسبت به شاهد گردید (32/60 در برابر 04/54 درصد). سطوح اوره سرم خون در تیمار کاه کلزای فرآوری شده به‌طور معنی‌داری بالاتر از تیمار کاه کلزای فرآوری نشده و کاه گندم بود (به ترتیب 82/17، 50/15 و 82/14 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر، 05/0>P) اما میانگین سطوح گلوکز، پروتئین تام، کلسترول و تری‌گلیسرید سرم خون در بین تیمارها اختلاف معنی‌داری نداشت.نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که فرآوری کاه کلزا با اوره موحب بهبود ارزش غذایی آن شده و قابلیت هضم مواد مغذی، مصرف خوراک و عملکرد افزایش وزن بره‌ها را افزایش می‌دهد.

Keywords