تحلیل شکاف عملکرد مدیریتی گلخانه‏ های تولید محصولات کشاورزی در استان تهران

Abstract

مقایسه عملکرد گلخانه‌ها در ایران با سایر نقاط جهان بیانگر عملکرد پایین این واحدها و ناکارآمدی مدیریت آن‌ها است. این در حالی است که سیاست توسعه کشت محصولات کشاورزی در محیط‌های کنترل‌شده مثل گلخانه‌ها با توجه به افزایش جمعیت بشر و وقوع تغییرات گسترده اقلیمی و لزوم مدیریت بهتر منابع پایه تولید و در راستای تحقق امنیت غذایی، در سال‌های اخیر بیش ­ازپیش مورد تأکید قرار گرفته است. بنابراین، این مطالعه با هدف ارزیابی عملکرد مدیران گلخانه‌های تولید محصولات کشاورزی در استان تهران انجام شد. حجم نمونه مورد مطالعه 140 واحد گلخانه از میان تعداد 2574 واحد فعال در این استان بود که به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش­نامه بود که از طریق مراجعه حضوری و مصاحبه تکمیل شدند. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های توصیفی و تحلیلی شامل شاخص‌سازی و تحلیل ماتریس اهمیت ـ عملکرد استفاده شد. نوآوری این مطالعه در ارائه شاخصی ترکیبی به‌منظور ارزیابی عملکرد مدیریتی گلخانه‌ها در سه بعد پیش، حین و پس از تولید و اندازه‌گیری شکاف عملکردی مدیران این واحدها بود. بر اساس یافته‌های این تحقیق، میانگین شاخص عملکرد مدیریتی در سطح گلخانه‌های مورد مطالعه 3/13 از 5 بود که در حد متوسط ارزیابی می‌شود. تحلیل ماتریس اهمیت ـ عملکرد نشان داد که گلخانه‌ها در 13 عملیات و به ­ویژه در انتخاب محصول مناسب برای کاشت، بهره‌گیری از فناوری‌های روز مانند اتوماسیون و فناوری‌های هوشمند و تهیه طرح توجیهی برای تولید در گلخانه دارای شکاف عملکردی بالایی بوده‌اند. این بدان مفهوم است که علی‌رغم اهمیت بالای هریک از این موارد در افزایش عملکرد مدیریتی گلخانه‌ها، وضعیت فعلی آن‌ها از حد قابل قبولی برخوردار نیست. لذا، پیشنهاد می‌شود ضمن ریشه‌یابی این موضوع، مواردی نظیر تولید فناوری‌های هوشمند سازگار با گلخانه‌های موجود، آموزش استانداردهای داخلی و خارجی تولید، بهبود سیستم‌های بسته‌بندی و حمل به بازار بیشتر مورد توجه قرار گیرند.

Keywords

• امنیت غذایی
• بهبود عملکرد
• توسعه کشاورزی
• کشت در محیط‌های کنترل شده
• مدیریت گلخانه