پژوهش های کاربردی در گیاهپزشکی (Sep 2024)

کنترل زیستی بیماری سپتوریوز برگی گندم با استفاده از جدایه‏ های Trichoderma

  • حمیده خواسی,
  • امیر میرزادی گوهری,
  • خلیل بردی فتوحی فر,
  • محمد جوان نیکخواه,
  • محسن فرزانه,
  • شهرام نعیمی

DOI
https://doi.org/10.22034/arpp.2024.18053
Journal volume & issue
Vol. 13, no. 3
pp. 269 – 284

Abstract

Read online

طی دو دهه گذشته، امکان کنترل زیستی بیماری سپتوریوز برگی گندم ناشی از Zymoseptoria tritici، به ‏عنوان یک جایگزین قابل اطمینان و ایمن برای روش کنترل شیمیایی در حال ارزیابی است. جنس Trichoderma دربرگیرنده تعداد زیادی عوامل کنترل زیستی است که به‎ طور گسترده علیه بیماری‎ های گیاهی در سراسر جهان استفاده می‎ شوند. گونه­ های Trichoderma در کنار کنترل مستقیم بیمارگرهای گیاهی، ویژگی‏ های مفید دیگری نیز برای میزبان‏ های گیاهی خود فراهم می ‏آورند. این پژوهش، با هدف ارزیابی اثر چند جدایه آنتاگونیست دارای پتانسیل اندوفیتی قارچ Trichoderma در کنترل بیماری سپتوریوز برگی گندم رقم تیرگان در شرایط گلخانه ‏ای انجام شده است. جدایه ‏های آنتاگونیست Trichoderma به دو روش تیمار بذری در زمان کاشت، و پاشش روی گیاه 72 ساعت پیش از مایه‏ زنی با جدایه‏ بیمارگر، استفاده شدند. شدت بیماری سپتوریوز برگی، 21 روز پس از مایه ‏زنی با Z. tritici IPO323 محاسبه گردید. پیش‏ تیمار رقم حساس گندم با جدایه ‏های کنترل زیستی Trichoderma به‎ طور معنی‎ داری (α = 0/01) شدت بیماری را کاهش داد؛ که در این بین، جدایه T. harzianum AS12-2 با کاهش به ‏ترتیب 12/80 و 71/77 درصدی سطح نکروز برگ و پوشش پیکنیدیومی، میانگین بیشترین درصد بازدارندگی از سپتوریوز برگی را در هر دو روش کاربرد به خود اختصاص داده است. براساس نتایج این پژوهش جدایه‎‏ های Trichoderma به ‏عنوان جایگزین/مکمل‏ های ایمن قارچ‏ کش‏ های شیمیایی، ظرفیت بالایی برای گنجانده شدن در برنامه‏‏ های مدیریت تلفیقی بیماری سپتوریوز برگی گندم دارند.

Keywords