Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi (Jun 2018)
Suriye ve Irak Örnekleri Üzerinden Türkiye-İran İlişkileri: İşbirliği mi Rekabet mi?
Abstract
2011’de halk gösterileri şeklinde başlayan ve kısa sürede iç savaşa evrilen Suriye krizi başladığı günden bu güne Türkiye-İran ilişkilerinde en önemli sorun haline gelmiştir. İki ülkenin tamamen farklı hedeflere yönelik politikalar izlemeleri ve iç savaşın hem kendileri hem de bölge açısından oluşturduğu zararların bilincinde hareket etmemeleri, krizin derinleşmesine yol açmıştır. Oluşan güç boşluğu ise soruna ABD ve Rusya gibi bölge dışı aktörlerin müdahalesine zemin hazırlamış ve iç savaş çok aktörlü bir krize dönüşmüştür. 2017 yılında başlayan Türkiye ve İran ilişkilerinde yumuşama döneminin nedenlerden biri Suriye krizinin çıkmaza girmesi olmuştur. Bir diğer neden ise 2017 yılında Irak Kürt Bölgesel Yönetimi tarafından düzenlenen bağımsızlık referandumudur. Suriye örneğinin aksine, durumun kendileri için oluşturduğu ortak tehdidin farkına erken varan Türkiye ve İran, bu meselede ortak hareket etmeyi başarabilmişlerdir. Diğer sebeplerin yanında, iki önemli bölgesel güç olan Türkiye ve İran’ın ortak tutumu ve kararlılığıyla referandum sonuçları askıya alınmıştır. Bu iki örnek olay da; tek başlarına oyun kurucu rolüne sahip olmasalar da ortak hareket etmeleri durumunda iki ülkenin, bölgeyi doğrudan etkileyecek olaylarda etkin rol oynayabileceklerini göstermektedir. Bölgede yaşanan krizlerin her iki ülke için de oluşturduğu zararlara bakıldığında rasyonel olan davranış da ortak hareket etmeleridir.
Keywords
