ارزیابی تغییرات مکانی شدت دوره های خشکسالی هواشناسی در مقیاس های زمانی متفاوت در استان کردستان

Abstract

خشکسالی به‌عنوان کمبود طبیعی بارش در طی دوره‌ای از زمان است که یک بحران مخاطره‌آمیز برای محیط‌زیست و حیات گونه‌هایزیستی محسوب می‌شود. بنابراین در زمان وقوع بحران خشکسالی، عدم وجود فرصت و منابع کافی موجب صدمات جدی می‌گردد. مدیریت بحران در برگیرنده مجموعه‌ای از اقدامات واکنشی می‌باشد که می‌تواند موجب کاهش با تعدیل اثرات خشکسالی‌ها گردد. لذا تحلیل نمایه‌های اندازه‌گیری خشکسالی برای پیش‌بینی و ارزیابی مکانی و زمانی این پدیده به‌منظورمدیریت آن ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش، وضعیت خشکسالی و تحلیل زمانی و مکانی آن در ایستگاه‌های استان کردستان با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده (SPI)، توسط نرم‌افزار DrinC درمقیاس‌های زمانی 3، 6 و 12 ماهه انجام شده است. براساس حداکثر طول دوره‌ی آماری موجود، آمار سال‌های 2000 تا 2014 در 9 ایستگاه هواشناسی استان کردستان برای تحلیل‌ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل ازبررسی شدت خشکسالی طی دوره مورد مطالعه نشان داد در سراسر استان کردستان در بین هر سه مقیاس زمانی شدیدترین خشکسالی مربوط به ایستگاه دهگلان در سال 2006- 2005 اتفاق افتاده است. هم‌چنین طولانی‌ترین‌ دوره خشکسالی(بسیارشدید) دوره 17 ماهه مربوط به ایستگاه قروه می‌باشد. نتایج تحقیق تغییرات وقوع خشکسالی با درجات متفاوت را در مقیاس‌های مختلف زمانی و مکانی در منطقه مورد مطالعه مورد تائید قرار می‌دهد. هم‌چنین بر اساس نتایج، ایستگاه دهگلان اولویت اول را از نظر شدت خشکسالی در بین ایستگاه‌ها و ظفرآباد (دیواندره) آخرین اولویت را دارد.در نتیجه پیش‌بینی و مدیریت بحران خشکسالی می‌تواند یکی از اقدامات مؤثر در کاهش خسارات این پدیده اقلیمی خصوصاً در مناطق حساس باشد.

Keywords

• دوره های خشکسالی
• شاخص بارش استاندارد
• استان کردستان
• مقیاس های زمانی
• نرم افزار DrinC