تنوع ژنتیکی و شیمیایی در جمعیت‌های Salvia multicaulis با استفاده از مارکرهای AFLP و ویژگی‌های اسانس

Abstract

Salvia multicaulis (نعناییان) گیاهی دارویی با پراکنش وسیع در شمال، شمال‌غرب و مرکز ایران است. در این مطالعه، بخش‌های هوایی 29 نمونه مربوط به پنج جمعیت جغرافیایی جمع‌آوری و در مرحله گل‌دهی کامل خشک شدند. مارکرهای مولکولی AFLP برای آنالیز تنوع ژنتیکی به کار برده شد. اسانس به وسیله تقطیر آبی استخراج و ترکیبات شیمیایی آن توسط آنالیز GC/MS شناسایی شدند. نتایج AFLP منجر به شناسایی دو ژنوتیپ متفاوت گردید. نتایج شباهت مولکولی بالایی بین جمعیت‌های آذربایجان و کردستان را نشان داد. با این حال، جمعیت تهران تشابه بیشتری به جمعیت‌های اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد نشان داد. نتایج تست AMOVA تنوع بین جمعیتی بالایی را نشان داد. آنالیز STRUCTURE، درجاتی از قطعه قطعه شدن ژنتیکی جمعیت را آشکار ساخت که به طور کلی، به دلیل تفاوت ژنتیکی رخ داده بین جمعیت آذربایجان و سایر جمعیت‌های مورد مطالعه بود. در مجموع، 40 ترکیب شناسایی شد که در میان آن، آلفا-پینن (9/2-19/%11) و 1 و 8-سینئول (4/2-20/%10) به عنوان دو ترکیب اصلی تشخیص داده شدند. تهران بیشترین شباهت را به اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد نشان داد. نتایج مطالعات مولکولی با نتایج به دست آمده از ترکیبات شیمیایی مطابقت داشت. بنابراین، فاکتورهای بوم‌شناختی و فاصله جغرافیایی و نیز ژنتیک نقش مهمی را در تکامل و انتشار گونه در نقاط مختلف کشور ایفا می‌کنند.

Keywords

• آنالیز gc/ms
• پلی‌مورفیسم شیمیایی
• تشابه مولکولی
• مارکرهای مولکولی
• نعناییان