Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Aug 2019)
Kronik Hastalıkların Yol Açtığı Bazı Toplumsal Problemler
Abstract
Sağlık ve hastalığın tıbbi ve biyolojik boyutlarının yanı sıra psikolojik ve sosyal boyutları da bulunmaktadır. Sağlık ve hastalık sadece insanların bedenleri üzerinde etkiye sahip değildir. Kronik hastalıklar kimi zaman toplumsal sorunlara davetiye çıkarabilmektedir. Kronik hastalıkların uzun dönemli olmaları, kişilerin sosyal problemlere maruz kalma olasılığını artırabilmektedir. Sadece kronik hastalıklara sahip olan kişiler değil, onların yakın çevrelerinde bulunan kişiler de birtakım toplumsal sorunlar yaşayabilmektedirler. Günümüzde ortalama yaşam süresi giderek uzamaktadır. Uzun süre yaşamak kronik hastalıkların artışını beraberinde getirebilmektedir. Bu nedenle kronik hastalıklara sahip bireylerin yaşadıkları toplumsal sorunların giderek daha önemli hale geldiği ifade edilebilir. Kronik hastalıkların toplumsal etkileri hasta kişinin kendisi, hastalığın türü, hastalığın gidişatı, hastanın eğitim düzeyi, cinsiyeti, toplumsal tabakası, aile yapısı, yerleşim yeri gibi pek çok faktöre göre değişebilmektedir. Kronik hastalıklara sahip olan kişilerin benliklerinde ve toplumsal kimliklerinde birtakım değişiklikler yaşanabilmektedir. Çünkü uzun dönemli kronik hastalıklar, bedensel kayıplar, engellilik gibi pek çok durum benlik saygısında azalmaya, toplumsal kimlik kayıplarına, kimlik değişimlerine neden olabilmektedir. Kronik hastalıklar kişilerin gündelik yaşam aktiviteleri üzerinde de etkili olabilmektedir. Özellikle ağır kronik hastalıklar kişilerin gündelik yaşam aktivitelerini sergilemelerine engel olabilmekte ve kişilerin başkalarına bağımlı hale gelmelerine davetiye çıkarabilmektedir. Kronik hastalıklara sahip olan kişilerin sosyal ilişkilerinde de bir takım problemler yaşanabilmektedir. Fiziksel eksiklik ya da görüntüde meydana gelen değişiklikler, damgalanma, utanma, benlik saygısında azalma, maddi imkânsızlıklar, hastalığın gidişatı, uzun tedavi süreleri gibi pek çok faktör kişilerin sosyal ilişkilerinin azalmasına ya da sosyal yalıtıma neden olabilmektedir. Kronik hastalıklara sahip olan kişiler aile içi ve aile dışındaki bazı toplumsal rollerini sergileme konusunda da problemler yaşayabilmektedirler. Söz konusu problemler onların aileleri ve çevreleriyle ilişkilerini etkileyebilmektedir. Bazı kronik hastalıklar kimi zaman bir sapma olarak nitelendirilebilmekte ve bu hastalıklara sahip olan kişiler damgalanabilmektedirler. Damgalanan kişiler sağlık hizmeti almada ve sosyal yaşama katılmada sorunlarla karşılaşabilmektedirler. Kronik hastalıkların yol açtığı toplumsal problemlerin dile getirilmesi, sorunların çözülmesi açısından son derece önemlidir.
