مقایسه ارزش غذایی و خصوصیات تخمیر شکمبه‌ای سیلاژ تاج خروس سبز (آمارانتوس هیپوکوندریاسوس) با سیلاژ ذرت

Abstract

سابقه و هدف: امروزه کشت گیاهان علوفه‌ای مقاوم و سازگار به شرایط خشک و کم آب در ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. بر این اساس، اخیراً گیاه تاج خروس به‌عنوان یک گیاه زراعی از خارج از کشور وارد الگوی زراعی شده است. از آنجا که تحقیقات بسیار اندکی در مورد امکان استفاده از این گیاه به‌عنوان خوراک دام انجام گرفته است، لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی امکان سیلو کردن این گیاه و مقایسه آن با سیلاژ ذرت بود. مواد و روش‌ها: علوفه تاج خروس سبز و ذرت پس از برداشت به قطعات 5-3 سانتی‌متری خرد شدند. به منظور تهیه سیلاژ، هر دو علوفه به‌طور جداگانه در داخل لوله‌های پلی‌اتیلن به‌طول 75 و قطر 16 سانتی‌متر (در 4 تکرار) سیلو شدند. پس از گذشت زمان‌های صفر، 40 و 60 روز پس از سیلو کردن، درب سیلوها باز شد و از آنها نمونه‌برداری صورت گرفت. ترکیب شیمیایی، pH، خصوصیات شیمیایی (کربوهیدرات‌های محلول در آب، نیتروژن آمونیاکی و غلظت اسیدهای چرب فرار)، قابلیت هضم (به‌روش برون‌تنی) و کینتیک تخمیر شکمبه‌ای (به‌روش آزمون تولید گاز) هر دو سیلاژ در زمان‌های صفر، 40 و 60 روز پس از سیلو کردن تعیین شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درصد ماده خشک و پروتئین خام علوفه تاج خروس در تمام زمان‌ها به‌طور معنی‌داری بیشتر از علوفه ذرت بود (05/0P<). تفاوت درصد ترکیبات شیمیایی (ماده خشک، ماده آلی، خاکستر خام، پروتئین خام، دیواره سلولی و دیواره سلولی فاقد همی سلولز) در هر دو علوفه در زمان صفر با سایر زمان‌ها (40 و 60 روز) نیز معنی‌دار بود (05/0P<). مقدار pH و نیتروژن آمونیاکی در علوفه تاج خروس در هر 3 زمان نمونه‌برداری بیشتر از علوفه ذرت بود (05/0P<). اما درصد کربوهیدرات‌های محلول در آب در علوفه تاج خروس کمتر از علوفه ذرت بود (05/0P<). همچنین، سیلو کردن (اثر زمان) باعث کاهش معنی‌دار pH و کربوهیدرات‌های محلول در آب در هر دو علوفه در فاصله زمان بین صفر تا 40 روز شد (05/0P<). غلظت اسید استیک، اسید پروپیونیک و کل اسیدهای چرب فرار در هر دو زمان 40 و 60 روز پس از سیلو کردن، در علوفه تاج خروس به‌طور معنی‌داری بیشتر از علوفه ذرت بود (05/0P<). نتایج مربوط به تعیین قابلیت هضم نشان داد که درصد قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، درصد قابلیت هضم ماده آلی (OMD) و محتوای ماده آلی قابل هضم (DOMD) در روز صفر در هر دو نوع علوفه یکسان بودند. اما درصد DMD در علوفه تاج خروس در روزهای 40 و 60 پس از سیلو کردن، نسبت به علوفه ذرت افزایش معنی‌داری نشان داد (05/0P<). بر اساس نتایج آزمون تولید گاز، حداکثر ظرفیت تولید گاز (b) و سرعت تولید گاز (c) در هر سه زمان نمونه‌برداری در علوفه تاج خروس به‌طور معنی‌داری با علوفه ذرت تفاوت داشت (05/0P<). همچنین، سیلو کردن (اثر زمان)، باعث کاهش معنی‌دار پارامترهای فوق شد. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، با توجه به سطح مناسب پروتئین خام، اجزای دیواره سلولی و نیز قابلیت هضم علوفه تاج خروس و خصوصیات سیلویی آن از قبیل pH، میزان کربوهیدرات‌های محلول در آب، این علوفه می‌تواند به‌عنوان یک سیلاژ با کیفیت در تغذیه دام مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords

• ترکیب شیمیایی
• قابلیت هضم
• کینتیک تخمیر شکمبه ای
• علوفه تاج خروس