تأثیر سیستم‌های مختلف خاک‌ورزی و بقایای گیاهی بر عملکرد گندم(Triticum aestivum L.) و خصوصیات فیزیکی خاک در تناوب آیش- گندم در شرایط دیم

Abstract

به‌منظور بررسی اثر سیستم‌های مختلف خاک‌ورزی و مدیریت بقایای گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) در تناوب آیش گندم دیم، آزمایشی به‌‌صورت کرت‌های نواری، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 در شهرستان شیروان اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل خاک‌ورزی و مدیریت بقایای گیاهی بود. سطوح خاک‌ورزی عبارت بودند از، بدون خاک‌ورزی، خاک‌ورزی با گاوآهن قلمی، خاک‌ورزی با گاوآهن پنجه‌غازی و برگردان‌دار. سطوح بقایای گیاهی شامل نگهداری هفت تن بقایا در هکتار، 5/3 تن بقایا در هکتار و بدون بقایا بود. نتایج آزمایش نشان داد که وزن مخصوص ظاهری در عمق 10 تا 20 سانتی‌متری خاک در مقایسه با عمق صفر تا 10 سانتی‌متری افزایش یافت. تخلخل خاک از روندی برخلاف وزن مخصوص ظاهری خاک تبعیت نمود. نگهداری بقایای گیاهی موجب کاهش وزن مخصوص ظاهری و افزایش رطوبت خاک شد. خاک‌ورزی با گاوآهن برگردان‌دار در تمام سطوح بقایای گیاهی کمترین وزن خشک علف‌های هرز را در مقایسه با سایر تیمارها دارا بود. بیشترین مقدار خاک‌دانه‌های بزرگ‌تر از نیم میلی‌متر و کمترین مقدار خاک‌دانه‌های کوچک‌تر از نیم میلی‌متر در سیستم خاک‌ورزی با گاوآهن برگردان‌دار مشاهده شد. عملکرد دانه و زیست‌توده در سیستم خاک‌ورزی با گاوآهن برگردان‌دار در مقایسه با سایر سیستم‌های خاک‌ورزی بیشتر بود.

Keywords

• خاکورزی حفاظتی
• دانه بندی خاک
• رطوبت خاک
• کشاورزی پایدار
• گاوآهن برگردان دار