Muzyka (Oct 2019)
Problematyka polska w XX-wiecznych operetkach niemieckich
Abstract
Operetka odegrała ważną rolę w kulturze burżuazyjnej na przełomie XIX i XX wieku, ponieważ rozwinęła i promowała krajową i lokalną samoidentyfikację i świadomość. Berlin i Wiedeń stały się głównymi ośrodkami niemieckojęzycznej operetki - gatunku naznaczonego silną obecnością postaci i motywów związanych z tożsamością narodową i etniczną. Wśród bogactwa niemieckich operetek skomponowanych do wybuchu II wojny światowej ważne miejsce zajmują dzieła nawiązujące do polskich tematów w swoich fabułach lub przedstawiające polskie postacie. Dominującym sposobem prezentowania Polaków w operetkach było porównanie ich z przedstawicielami społeczeństwa niemieckiego (lub austriackiego). Koniec I wojny światowej był przełomem dla narodu polskiego, ponieważ kraj w 1918 r. odzyskał niepodległość. Można przypuszczać, że zmieni to sposób przedstawiania Polaków w niemieckiej operetce okresu powojennego. Proponowane porównanie kilku przedwojennych niemieckich operetek z polskimi tematami (Polnische Wirtschaft, 1909; Polenblut, 1913) z utworami powojennymi (Die blaue Mazur, 1920; Der letzte Walzer, 1920; Die polnische Hochzeit, 1937) umożliwia określenie, czy i jak zmiany polityczne wywołane przez pierwszą wojnę światową znalazły odzwierciedlenie w fabułach, postaciach i muzyce niemieckiej operetki z okresu międzywojennego. Kwestie te są ważne dla naszego zrozumienia tego, jak niektóre narody są postrzegane przez inne nawet do dziś. Żywotność operetki jako gatunku artystycznego w czasach świetności wynikała z jej dokumentalnej roli, szczególnie istotnej przed pojawieniem się nowoczesnych środków masowego przekazu. Omawiane dzieła teatralne, pisane w momencie historycznych zmian związanych z odrodzeniem niepodległej Polski, stanowią doskonałe argumenty w debacie na temat wpływu tych stereotypów na komunikację między sąsiednimi narodami.
Keywords
