Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Dec 2019)
OSMANLI BATILILAŞMA DÖNEMİNE AİT ÖDEMİŞ’TE BULUNAN DUVAR RESİMLİ İKİ CAMİİ
Abstract
19. yüzyılda bir gelenek halinde devam eden cami duvarlarının benzer süslemeler kullanılarak kalem işi süslemelerle zenginleştirilmesinin İzmir İli’nin Ödemiş İlçesi’nde de sürdürüldüğü görülmektedir. İzmir İli Ödemiş İlçesi Bademli Mahallesi’nde bulunan Kılcızade Mehmet Ağa Camii; harim kapısının üzerinde yer alan kitabesine göre H.1226/M.1811 tarihlidir. Lübbey Camii, ise tarihi bilinmemekte olup, XIX. yüzyıla ait olduğu tahmin edilmektedir. Her iki yapı da Osmanlı dönemine ait olup, ait olduğu dönemin sanatsal özelliklerini bünyesinde barındırmaktadırlar. Duvar resimleri, her iki camide de son cemaat mekânlarında, mihrap nişlerinde, pencere açıklıklarının aralarında, harimde, kapı ve pencere aralarında, üst katta mahfil bölümlerinde bulunmaktadır. Kompozisyon çeşitliliği gösteren bu duvar resim örnekleri, döneminin estetik beğenisine göre düzenlenmiş olup, geçmiş dönemlerde gerçekleştirilen yeni eklemeler ve onarımların izini de bünyesinde taşımaktadırlar. Osmanlı Devleti’nin geç dönemlerine tarihlenen söz konusu yapılarda görülen duvar resmi örnekleri; ağırlıklı olarak stilize bitkisel, geometrik, yazı, natürmort, Mekke, Medine ve Kâbe tasvirleri, günlük kullanım eşyalarından verilen kesitleri içermektedir. Anadolu’nun diğer illerinde söz konusu dönemler arasına tarihlenen yapılarda görülen süsleme unsurlarına ender de olsa karşılaşmak olasıdır. Bu makalede; 19. Yüzyıl Osmanlı Geç dönemine ait; Kılcızade Mehmet Ağa Camii (H.1226/M.1811) ve Lübbey Camii’ne ait yapılarda bulunan duvar resmi örnekleri; konu, üslup ve malzeme açısından sanat tarihi disiplini içinde detaylı olarak ele alınmıştır.
