Pediatria i Medycyna Rodzinna (Apr 2013)
Znaczenie witaminy D w chorobach atopowych u dzieci
Abstract
Alergia stanowi istotny problem w dzisiejszym świecie. Często jej podłożem jest atopia, czyli uwarunkowana genetycznie predyspozycja do nadmiernej produkcji przeciwciał klasy IgE. Do najczęstszych chorób alergicz‑ nych wieku rozwojowego należą: atopowe zapalenie skóry, astma, alergiczny nieżyt nosa, alergiczny nieżyt spo‑ jówek, alergie pokarmowe i pokrzywki. Udowodniony wpływ na rozwój chorób atopowych mają czynniki gene‑ tyczne, zakażenia wirusowe oraz czynniki środowiskowe. Ostatnio duże zainteresowanie wzbudza rola niedoboru witaminy D (cholekalcyferolu) w rozwoju tego rodzaju schorzeń. Witamina D oraz jej aktywne meta‑ bolity i syntetyczne analogi są tradycyjnie stosowane w postaci preparatów doustnych w celu regulowania homeostazy wapniowo-fosforanowej. Witamina D, wytwarzana w skórze z prekursora steroidowego, jest nie‑ aktywnym biologicznie prohormonem. W organizmie ulega dwustopniowej enzymatycznej hydroksylacji (w wątrobie i nerkach) do utworzenia głównej aktywnej formy hormonalnej. Biologicznie najwyższą aktywność wykazuje metabolit 1,25(OH)2D. W celach diagnostycznych oznacza się stężenie 25(OH)D i 1,25(OH)2D. Badania wykonane na dużych populacjach wskazują na ścisłą korelację pomiędzy długotrwałym niedoborem witaminy D a zaburzeniami metabolicznymi. Niedobór cholekalcyferolu w surowicy zwiększa ryzyko rozwoju choroby o podłożu autoimmunologicznym lub infekcyjnym. Jego działanie, wykraczające poza gospodarkę mineralną, wynika z pobudzenia pozanerkowego receptora dla witaminy D (VDR). Sugeruje się związek między spożyciem witaminy D przez kobiety w ciąży a ryzykiem wystąpienia chorób atopowych u ich dzieci. W świetle ostatnich badań cholekalcyferol jest czynnikiem immunoprotekcyjnym w chorobach autoimmunologicznych, ogranicza odpowiedź immunologiczną typu Th1 i przesuwa ją w stronę dominacji odpowiedzi typu Th2. Z niektórych przytoczonych publikacji wynika, że właściwa suplementacja witaminy D może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób o podłożu atopowym i autoimmunologicznym. Są również dane sugerujące wzrost ryzyka rozwoju chorób alergicznych w wyniku nadmiernej podaży witaminy D.
