مطالعات روانشناختی (Feb 2019)
اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر مشارکت تحصیلی: نقش واسطه‌ای استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی
Abstract
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی در افزایش مشارکت تحصیلی با تأکید بر نقش واسطه‌ای استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی بود. بدین منظور طی یک مطالعۀ نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل، 40 دانشجو به شیوۀ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. گروه آزمایش 8 جلسۀ 120 دقیقه‌ای آموزش دیدند. گروه‌ها در سه مرحلۀ پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری به پرسشنامه‌های مشارکت تحصیلی، استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از رویکرد حداقل مربعات جزئی در قالب الگوی علل چندگانه نشانگرهای چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی توانست در قدم اول موجب کاهش فرسودگی تحصیلی و استرس تحصیلی شده و درگام دوم و به شکل غیر‌مستقیم بر مشارکت تحصیلی تأثیر گذاشته و آن را ارتقا بخشید؛ مدل پیگیری مؤید این اثرات بود. در مجموع مدل مفهومی پژوهش در مرحلۀ پس‌آزمون، 68 درصد از واریانس مشارکت تحصیلی و در مرحلۀ پیگیری 50 درصد از واریانس مشارکت تحصیلی را تبیین کرد. در رابطه با این نتایج می‌توان گفت برنامۀ آموزشی از این جهت مؤثر واقع شده است که در این برنامه شرکت‌کننده‌ها هشیاری بدون قضاوتشان ارتقا می‌‌یافت و آنها در مواجهه با چالش‌ها اطلاعات بیشتری را در نظر می-گرفتند. مشاوران با در نظرداشتن این الگو می‌توانند بر مشارکت تحصیلی دانشجویان تأثیر بگذارند.
Keywords
