حکمرانی بوم‌سازگان فین‌تک: مسائل سیستمی و راهکارهای توسعه در ایران

Abstract

فین‌تک‌ها یا کسب‌وکارهای نوپای مالی هر روز دامنه بیشتری از زنجیره ارزش خدمات مالی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. استفاده از فین‌تک‌ها فرصت بی‌بدیلی را برای اصلاح سازوکارهای نظام مالی در اختیار حکمرانان بازارهای مالی کشور قرار داده است. با‌ این‌حال توسعه بوم‌سازگان این کسب‌وکارهای نوآورانه در نظام مالی به سهولت صورت نمی‌گیرد؛ چرا که علاوه بر موانعی که عموماً در مسیر رشد کسب‌وکارهای نوآورانه وجود دارد، الزامات احتیاطی نظام مالی نیز بر محدودیت‌های توسعه‌ این کسب‌وکارها می‌افزاید. این پژوهش توصیفی با هدف بررسی مسائل سیستمی توسعه فین‌تک و راهکارهای آن به انجام رسیده است. با روش تحلیل مضمونی قیاسی، متون تحلیلی انتشار یافته در بازه یک ساله و انجام 49 مصاحبه نیمه‌ساختارمند با خبرگان، شبکه سیستمی مسائل و نگاشت نهادی بوم‌سازگان فین‌تک استخراج شده و روایی آن در پنج گروه کانونی به بحث گذاشته شده است. مسائل موجود برای توسعه بوم‌سازگان کسب‌وکارهای فین‌تک در پنج بخش الف: سیاست‌گذاری، تنظیم‌ مقررات و نظارت (28 مسئله) همچون فقدان سند چشم‌انداز توسعه فین‌تک، ب: توسعه و ترویج علم (4 مسئله) مانند عدم وجود رشته تخصصی فین‌تک در دانشگاه‌ها، ج: سرمایه‌گذاری (4 مسئله) همچون نبود آمار و اطلاعات سرمایه‌گذاری در فین‌تک، د: ارائه راهکار مالی (10 مسئله) همچون ضعف در نظام شمول تأمین مالی، و ه: تقاضای فین‌تک (4 مسئله) همچون فوریت پایین فین‌تک نزد نهادهای تنظیم‌گر مالی احصا شده است. در نهایت، مبتنی بر مسائل مطرح شده، دلالت‌های سیاستی این پژوهش جهت تسهیل حکمرانی بوم‌سازگان فین‌تک در کشور ارائه شده است.

Keywords

• حکمرانی
• فین‌تک
• مسائل سیستمی
• نوآوری
• مالی
• بوم‌سازگان نوآوری