مقایسه اثربخشی درمان شناختی – رفتاری هیجان‌مدار با شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تصویر بدنی و نظم‌جویی شناختی هیجان در دختران نوجوان خواهان جراحی زیبایی

Abstract

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان شناختی‌- رفتاری هیجان‌مدار با شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی بر تصویر بدنی و نظم‌جویی شناختی هیجان در دختران نوجوان خواهان جراحی زیبایی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق را کلیه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم پایه یازدهم و دوازدهم مدارس دولتی منطقه یک شهر تهران در سال تحصیلی 97- 1398 تشکیل دادند. در یک طرح نیمه­آزمایشی از این جامعه، با استفاده از نمونه‌گیری چندمرحله­ای دو دبیرستان انتخاب شدند؛ 45 نفر واجد شرایط ورود به پژوهش (انجام اقدامات اولیه پیش از جراحی) بودند که از این جامعه، 30 دانش‌آموز به‌صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه همتاسازی شدند. ابزار گردآوری داده‌ها دو پرسشنامه روابط چند‌بعدی خود- بدن (MBSRQ) و پرسشنامه نظم‌جویی شناختی هیجان (CERQ) می‌باشد. برای گروه‌های آزمایش 8 جلسه 120 دقیقه‌ای هفتگی در نظر گرفته شد. در‌نهایت پس از گذشت یکماه از پایان درمان پیگیری انجام گردید. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شدند. نتایج نشان داد هر دو درمان شناختی- رفتاری هیجان‌مدار و درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی در بهبود تصویر بدن و نظم‌جویی شناختی هیجان دختران نوجوان خواهان جراحی زیبایی اثربخش بو‌ده است (05/0p). براساس یافته‌ها می‌توان گفت بکارگیری هر دو رویکرد درمانی بر بهبود تصویر بدن و تنظیم شناختی هیجان اثرگذار است.

Keywords

• تصویر بدنی
• تنظیم هیجان
• ذهن‌آگاهی
• شناختی‌-رفتاری هیجان‌مدار