زبان و ادب فارسی (Sep 2018)
بررسی و تحلیل محتوایی روزنامۀ حشرات الارض
Abstract
روزنامۀ طنزِ حشرات‌الارض توسط میرزاآقا بلوری طی سال های 1326 تا 1329 ه.ق و به اسلوب مجلۀ ملانصرالدین در تبریز منتشر می‌شد. این نشریه در دورۀ استبداد صغیر تنها روزنامۀ کاریکاتوری بودکه به انتشار خود ادامه داد. مطالب آن بیشتر از زبان غفار وکیل(دیوانۀ بازارگرد) و به‌صورت شعر طنزگونه چاپ و کاریکاتورهای آن به دست حسین طاهرزادۀ بهزاد کشیده می شد. کاریکاتورها بیشتر در انتقاد از پادشاه ضدمشروطه ، سوءاستفاده والیان از مناصب و فساد مالی آنان بود. بعضی طرح ها به مداخلات بیگانگان در امور ایران اشاره دارد. پیام طرح‌ها عموماً آگاهی‌بخشی به مردم برای آشنایی با حقوق خود و مسئولیت‌های حاکمان قاجار بود. برای نخستین بار با زبان حیوانات، جریانات اجتماعی و سیاسی آذربایجان و ایران را افشا و از مشروطه ، برقراری قانون و عدالت حمایت می‌کرد.مقاله با استفاده از منابع اصلی تاریخ مطبوعات ایران و مطالب روزنامه حشرات‌الارض و با روش تحلیل محتوا نوشته شده است.
