Turcology Research (Sep 2024)
1912 Tarihli Talimatnameye Göre Osmanlı Devleti’nde Hudut Bölükleri ve Müfrezeleri
Abstract
Tarihin ilk dönemlerinde bulunmayan hudut ya da sınır kavramı toplu yaşama geçiş, koruma ve kontrol altına alma düşüncesinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkmıştır. Yerleşik düzene geçişle beraber özel mülkiyetin korunması ve kontrol altına alınması düşüncesinden hareketle başlangıç seviyesinde devletler kurulmuştur. Devletler koruyup kontrol altında tutacakları toprakları belirlemek düşüncesi ile sınırlar tasarlamış ve inşa etmişlerdir. İlk dönemlerde devletler için bu sınırlar girişi engelleyen fiziksel bariyerlerden ibaret kalsa da belirli bir geçiş aşamasından sonra modern ulus devletlerin ortaya çıkışı ve teknolojik alandaki gelişmelerle birlikte sınır algısı da değişmeye başlamıştır. Modern ulus devletler ve teknolojik alandaki gelişmelerle birlikte sınırlar, belirsiz ve esnek yapılar olmaktan çıkıp, belirgin bir şekilde devletleri birbirinden ayrıştıran, kısıtlayan, katı ve askeri bir görünüme geçiş yapmıştır. Bu değişim ve dönüşüm aynı şekilde Osmanlı Devleti’nde de yaşanmıştır. Osmanlı Devleti klasik dönemden itibaren sınırlara önem verdiği gibi buraların korunması için çeşitli teşkilatlar meydana getirmiştir. Akıncı Ocağı, Serhad Kulu gibi teşkilatlar bu yapılanmanın en önemli unsurları olarak görev yapmışlardır. 19. yüzyılın ikinci yarısında hudut komiserlikleri ortaya çıkmış, 1894 yılında bunlarla ilgili bir talimatname hazırlanmış ve 20. yüzyılın başında 1912 yılında bir nizamname düzenlenmiştir. 20. yüzyılın başında bir taraftan Osmanlı Devleti’nin sınırları daralıp diğer taraftan da ulus devlet formuna doğru bir değişim yaşanırken devlet sınırlarını korumak için yeni önlemler alma ihtiyacı duymuştur. Bu nedenle 1912 yılında hudut bölükleri ve müfrezelerinin görevlerinin kapsamını belirlemek için “Hudud Müfrezelerine Ait Talimat” başlıklı bir talimatname hazırlanmıştır. Hudut bölükleri ve müfrezeleri sınırlarda emniyet ve asayişi bu talimatnameye göre sağlamaya çalışmışlardır. Bu çalışmada 1912 yılında kabul edilen talimatname çerçevesinde hudut bölükleri ve müfrezelerinin görev ve vazifeleri ele alınmıştır.
Keywords
