Tetkik (Sep 2024)
Mâtürîdî Kelâmcısı Nûreddin es-Sâbûnî’ye Göre Peygamberlerin Sıfatları
Abstract
Maveraünnehir bölgesi, Hanefî-Mâtürîdî kelâm anlayışının önde gelen âlimlerine ev sahipliği yapmış bir coğrafyadır. Günümüzde İslam dünyasında kabul gören iki kelâm ekolünden biri olan Mâtürîdîlik, bu bölgede doğmuştur. Hanefî-Mâtürîdî kelâmının Hicri 6./12. yüzyıldaki önemli temsilcilerinden olan Nureddin es-Sâbûnî (öl. 580/1184), yaşadığı dönemde bu bölgenin saygın âlimleri arasında yer almış ve görüşleriyle kabul görmüştür. O, halkın itikâdî sorunlarına onların anlayabileceği bir dille cevap üretmek amacıyla dersler veren ve eserler kaleme alan bir mütekellimdir. Bu makalede, Sâbûnî’nin peygamberlerin sıfatlarına dair görüşleri incelenmiştir. Mâtürîdî’den yaklaşık iki buçuk asır sonra yaşamış olan Sâbûnî’nin bu konudaki görüş ve değerlendirmeleri, süreç takibi açısından önem taşımaktadır. Çalışma, esasen Sâbûnî’nin görüşleri ve eserleri ile sınırlı tutulmuş, fakat zaman zaman Mâtürîdî’nin eserlerine de başvurulmuştur. Araştırmada, genel anlamda sosyal bilimlerin, özelde ise ilm-i kelâm ve mezhepler tarihi disiplinlerinin araştırma yöntemleri kullanılarak fikir ve olaylar arasındaki bağlantı kurulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Sâbûnî’nin, dönemin diğer kelâmcıları gibi peygamberlerin sıfatlarına dair müstakil bir başlık açmadığı tespit edilmiştir. Sâbûnî, peygamberler için temel nitelikler olarak “beşer olmak, akıllı ve zeki olmak, güvenilir olmak, vahiy almak, tebliğ etmek ve ismet” sıfatlarını kabul etmiş ve bu hususlarda Mâtürîdî ile aynı görüşü paylaşmıştır. Ancak Mâtürîdî’nin “peygamberlerin şehirli olması gerektiği” yönündeki kanaatine eserlerinde yer vermeyerek ondan ayrılmıştır.
Keywords
