مقایسه پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های سیب زمینی در شرایط کم آبیاری توسط آماره‌های پارامتریک و ناپارامتریک

Abstract

اثر متقابل ژنوتیپ با محیط، امکان انتخاب ژنوتیپ‌های پایدار را برای طیف وسیعی از محیط‌ها فراهم می‌‌کند. ارزیابی برهم‌کنش ژنوتیپ با محیط برای افزایش کارایی انتخاب ارقام با عملکرد بالا و پایدار در دامنه‌های وسیعی از محیط‌های متفاوت الزامی می‌باشد. برای ارزیابی پایداری عملکرد و سازگاری 60 ژنوتیپ سیب‌زمینی (دو رقم و 58 کلون پیشرفته)، 17 آماره پارامتریک و ناپارامتریک برای عملکرد غده در هشت محیط در طول فصل رشد 2018-2019 مورد ارزیابی قرار گرفت. ژنوتیپ‌ها در شرایط نرمال و کم‌آبی در طرح کرت خرد شده در کرج و اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر مکان و سال و نیز اثر ژنوتیپ معنی‌دار می‌باشند. اثر متقابل سال×مکان× ژنوتیپ در سطح احتمال 1 %معنی‌دار شد. اثر ژنوتیپ نیز در سطح احتمال 1 % معنی‌دار گردید. اثرمتقابل ژنوتیپ×مکان و ژنوتیپ×سال معنی‌دار نگردید که نشان‌دهنده آن است که میانگین عملکرد ژنوتیپ‌ها در مکان‌ها و سال‌های مختلف متفاوت نیست. گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها بر اساس میانگین عملکرد و آمار پایداری پارامتریک و ناپارامتریک نشان داد که ژنوتیپ‌ها به چهار گروه اصلی تقسیم بندی می‌شوند. نتایج آماره‌های پایداری و تجزیه خوشه‌ای نشان داد که می‌توان ژنوتیپ‌های G31، G21 و G36 را به عنوان ژنوتیپ-های پایدار و سازگار معرفی نمود. نتایج دندروگرام با نتایج آماره‌های پارامتریک و ناپارامتریک همدیگر را تایید کردند. در حالی‌که ژنوتیپ‌‌های G49، G51، G53 و G56 با بالاترین مقادیر، ناپایدارترین ژنوتیپ‌ها بودند. در مجموع بر اساس میانگین رتبه پارامترهای پایداری پارامتریک و ناپارامتریک، ژنوتیپ‌هایG31، G21 و G36کمترین تغییرات را داشتند و به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌‌ها شناخته شدند و بنابراین می‌‌توان آنها را به عنوان ژنوتیپ‌‌های پایدار معرفی نمود.

Keywords

• آماره پارامتریک
• آماره ناپارامتریک
• برهمکنش ژنتیک× محیط
• سیب زمینی
• کم آبیاری