Ikufīziyuluzhī-i Giyāhān-i Zirā̒ī (Apr 2019)
تأثیر میدان الکترومغناطیس و امواج فراصوت بر جوانه زنی و خصوصیات گیاهچه ای و درصد اسانس آویشن (Thymus vulgaris L.)
Abstract
تأثیر میدان الکترومغناطیس و امواج فراصوت بر جوانهزنی و خصوصیات گیاهچهای آویشن با انجام دو آزمایش جداگانه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی در چهار تکرار در سال 1396 در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد بررسی شد. در آزمایش نخست، بذرها به مدت 5، 15 و 30 دقیقه در معرض میدان الکترومغناطیس با شدتهای 5، 50، 100 میلی تسلا و در آزمایش دوم، بذرها به مدت 4، 8 و 12 دقیقه در معرض امواج فراصوت با شدت 20، 40 و 60 کیلوهرتز قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس دادهها اثر متقابل زمان در شدت میدان الکترومغناطیسی و زمان در شدت امواج فراصوت بر کلیه صفات و شاخصهای مورد بررسی معنیدار بود. در این تحقیق بالاترین درصد جوانهزنی (66/97 درصد)، سرعت جوانهزنی (20/0) طول ریشهچه (70/8 سانتیمتر)، طول ساقهچه (67/9 سانتیمتر)، وزن خشک ریشهچه (5/41 میلیگرم)، وزن خشک ساقهچه (75/44 میلیگرم)، وزن خشک گیاهچه (21/86 میلیگرم) و وزن خشک اندام هوایی (63/0 گرم) و کمترین میانگین زمان جوانهزنی (84/4 روز) به بذرهای تیمار شده با شدت میدان الکترومغناطیسی 50 میلی تسلا به مدت 15 دقیقه اختصاص یافتند. همچنین، بالاترین درصد جوانهزنی (66/90 درصد) سرعت جوانهزنی (21/0)، طول ریشهچه (78/7 سانتی متر)، طول ساقهچه (65/7 سانتیمتر)، وزن خشک ریشهچه (20/41 میلیگرم)، وزن خشک ساقهچه (60/53 میلیگرم)، وزن خشک گیاهچه (80/94 میلیگرم) و وزن خشک اندام هوایی (44/3 میلیگرم) به تیمار شدت امواج فراصوت 60 کیلوهرتز به مدت 16 دقیقه تعلق داشتند. بیشترین درصد اسانس نیز از شدت میدان الکترومغناطیسی 5 میلی تسلا به مدت30 دقیقه (44/3 درصد) و امواج فراصوت 60 کیلوهرتز به مدت 16دقیقه (95/2 درصد) بهدست آمد. بنـابراین، این دو تیـمار برای بهبـود ویژگیهای جوانهزنی و گیاهچهای آویشن میتواند مد نظر قرار گیرد.
