Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Feb 2016)
DİNDARLIĞIN KAMU PERSONELİNİN İŞE BAĞLILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: YAPISAL EŞİTLİK MODELİ ÇALIŞMASI
Abstract
Kamu görevlisinin işe bağlılık seviyesinin sürekli yüksek seviyede tutulması, kamu hizmetlerinin verimliliği açısından son derece önemlidir. İşine saygı gösteren kamu personeli daha kaliteli hizmet üreteceğinden bu bağlılığın güçlendirilmesi kamu menfaatine olacaktır. İşe bağlılığı güçlendiren etkenlerin ortaya çıkarılması kamuda ve özel sektörde örgütsel verimliliği artırma adına önemli bir adımdır. Çalışanların dindarlık seviyesi bu bağlılığı yüksek oranda etkilemesi muhtemel sosyo-kültürel değerlerden biridir. Ülkemizde verimlilik başlığı altında çok sayıda önemli çalışma bulunmasına rağmen dindarlığın tekil olarak etkisini ortaya koyan nicel bir araştırma bulunmamaktadır.Bu çalışmada Dünya Değerler Anketi World Values Survey Association, 2015 adı verilen ve 84 ülkede yaklaşık 45 yıldır uygulanan araştırmanın halka açık verilerini kullanılmıştır. Yapısal eşitlik modeli Structural Equation Modeling-SEM yordamlarıyla kamu çalışanlarının katıldığı bu anketin sonuçları kuramsal dindarlık gizil değişkenini tanımlamak için kullanılmıştır. Dindarlığın inanç ve ibadet gibi iki önemli boyutunu kapsayacak şekilde kavramsallaştırıldığı bu çalışmada, birden fazla bileşen faktör analizi Confirmatory Factor Analysis-CFA yöntemiyle bir araya getirilerek dindarlık gizil değişkeni oluşturulmuştur. Bağımlı değişken olarak belirlenen işe bağlılık değişkeni de yine faktör analizi CFA yoluyla çoklu bileşenlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. Aynı şekilde işe bağlılık derecesi de tespit edilerek farklı sosyal ve ekonomik faktörlerle beraber dindarlık değişkeninin memurların kamu hizmetine bağlılığı üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları kamu kurumlarında dindarlık ve işe bağlılık arasında pozitif bir ilişkinin mevcut olduğunu desteklemektedir. Sonuçlar cinsiyet, eğitim düzeyi, ekonomik durum, medeni hal ve yaşın dindarlığa göre işe bağlılığı ne yönde ve derecede etkilediğini nicel olarak ortaya koymuştur. Çalışma sonuçlarına göre, oluşturulan dindarlık endeksinde, diğerlerine göre daha fazla dini duygu ve davranışlara sahip kamu personeli işine daha bağlı bir işyeri performansı sergileyecektir. Kamu personelinin dindarlığının hizmete bağlılığına ve dolayısıyla işin kalitesine etkisini ölçen araştırma literatürden değişik dinlerin işe bağlılığa etkisine benzer çıkarımları Türk kamu personeli için de tespit etmiştir. Çalışma çoğunluğun Müslüman olduğu Türkiye’de yapılmıştır, dolayısıyla dinin işe bağlılığı etkilemesi İslam inancı perspektifinden de değerlendirilmelidir. Araştırma yöntemsel ve kuramsal literatüre katkı sağlamıştır.
