Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi Süleyman Turan-Emine Battal (ed.) İstanbul 2020, Okur Akademi, 1. Basım, 626 sayfa, ISBN: 978-605-06-8502-2

Abstract

Yeni dini hareketler (YDH) kavramsallaştırması geleneksel dini yapılardan aktarılan kimi inanç, tutum, tavır ve söylemlerle modern dünyaya özgü dinamiklerin ve çeşitli kaynakların sentezine dayanan eklektik dini yapılar için kullanılmaktadır. 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Kuzey Amerika ve Avrupa’da yayılmaya başlayan ve çoğunluğu Güney ve Doğu Asya kökenlere dayanan bu modern hareketler geleneksel dinlerin kurumsal gövdelerinden oldukça farklı yapılarıyla dikkat çekmektedir. Bünyelerinde başta Hıristiyanlık olmak üzere çok çeşitli dinlerin ezoterik ya da mistik unsurlarını, kavramsal ve ritüalistik sermayelerini birleştiren yeni dini hareketler 1970’li yıllardan itibaren sosyal bilimlerin alt disiplinlerinde geniş ve özgün bir araştırma alanı olarak temayüz etmiştir. Klasik sosyoloji kuramlarının dinlere ve dini yapılara yönelik ön kabullerini sarsan yeni dini hareketler bugün artık disiplinler arası bir çalışma alanına dönüşmüş bulunmaktadır. Bugün artık yapısal özelliklerine, tipolojilerine teolojik kabullerinin ortaya çıkardığı yeni dindarlık biçimlerine ya da özel ve kamusal alandaki etkilerine kadar oldukça geniş bir sahanın araştırma konusu haline gelmiş bulunsa da, yeni dini hareketleri ansiklopedik düzeyde bir araya getirerek ele alan giriş düzeyinde çalışmalar oldukça sınırlıdır. Editörlüğünü Süleyman Turan ve Emine Battal’ın üstlendiği Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi bu çerçevede öncü bir çalışma olarak dikkat çekmektedir. Bu çerçevede dinler tarihi, din sosyolojisi, mezhepler tarihi ve din psikolojisi gibi İlahiyat tabanlı disiplinlerin katkılarıyla 242 yeni dini hareketin incelendiği eser, özellikle Türkçe literatür açısından alanında önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Bu ilk baskısında dünyanın farklı bölgelerinde etkin olan yeni dini hareketlerin yaygın ve kapsamlı örneklerine yer veren eserin sonraki baskılarında kapsamının genişletilerek örneğin günümüzde İslam coğrafyasında etkili olan yeni dini hareketlere de yer verilmesi ilgili literatüre yeni boyutlar kazandıracağı düşünülmektedir.