پژوهش‌های ژئوفیزیک کاربردی (Mar 2021)

تغییرات ضخامت پوسته در زیر زاگرس مرکزی (استان فارس) با استفاده از امواج دورلرز

  • عاطفه هفته خانک,
  • فتانه تقی زاده فرهمند,
  • نرگس افسری

DOI
https://doi.org/10.22044/jrag.2020.9744.1287
Journal volume & issue
Vol. 7, no. 1
pp. 39 – 49

Abstract

Read online

امواج دورلرز به‌طور گسترده برای به‌تصویر در‌آوردن ساختار لرزه‌ای در پوسته و گوشته مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این پژوهش برای استخراج تغییرات ضخامت پوسته در زیر شبکه شیراز که در زاگرس مرکزی قرار دارد، از روش تابع گیرنده دورلرز Pاستفاده شده است. به همین منظور از داده زمین‌لرزه‌هایی که توسط ایستگاه‌های لرزه‌ای کوتاه دوره و باندپهن سه مولفه‌ای در فاصله رومرکزی˚95 >>˚30 از مرکز شبکه لرزه‌نگاری شیراز وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (ISC, http://irsc.ut.ac.ir) (10 ایستگاه) و همچنین ایستگاه باندپهن شبکه ملی لرزه‌نگاری دائمی وابسته به پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله (IIEES, http://www.iiees.ac.ir) با بزرگای 5.5 ≤Mb از اواخر سال2002 تا 2016 میلادی ثبت شده‌اند، استفاده شده است. ضخامت پوسته در منطقه، به کمک تحلیل تابع گیرنده P و با استفاده از تأخیر زمانی فاز تبدیلی Ps نسبت به زمان رسید مستقیم P و استفاده ارز مدل متوسط سرعتی مطالعات قبلی در منطقه محاسبه گردید. متوسط ضخامت پوسته در منطقه فارس حدود 3±49.5 کیلومتر محاسبه شد که حدود تغییرات عمق موهو از 3±42 کیلومتر در زیر ایستگاهLMD1 تا 3±58 کیلومتر در زیر ایستگاهQIR1 و KAZ1 است. نتایج بدست آمده نشان می‌دهند که ناپیوستگی موهو در زیر شبکه شیراز، توپوگرافی هموار و تختی ندارد و در قسمت مرکزی شبکه پوسته ضخیم‌تر از دو انتهای شمال‌باختری و جنوب‌خاوری است. در منطقه زاگرس مرکزی کوتاه‌شدگی (2±9 و 2±7 میلی‌متر در سال) اندازه‌گیری شده است، عمق‌های به دست آمده برای منطقه با توجه به تاریخچه زمین‌ساختی، منطقی به نظرمی‌رسد. نتایج حاصل با مطالعات قبلی در منطقه هم‌خوانی داشته و با توجه به تعداد ایستگاه‌‌های افزوده شده در منطقه، کاملتر است و با در نظر گرفتن تفکیک عمودی روش تابع گیرنده، نتایج به‌دست آمده از این روش از دقت بالائی برخوردار است.

Keywords