ارزیابی کاربرد شیرهای خودکار تنظیم دبی برای افزایش یکنواختی توزیع آب در سامانه آبیاری قطره ای در اراضی شیبدار و مدلسازی به وسیله نرم افزار EPANET (مطالعه موردی: بوستان باراجین قزوین)

Abstract

سامانه ­های آبیاری تحت فشار به شکل گسترده ­ای مورد توجه مسئولین و بهره­ برداران قرار دارند. در اراضی شیب­دار طراحی، اجرا و بهره ­برداری از این سامانه ­ها با مشکلاتی همراه است. در این پژوهش بخشی از سامانه آبیاری قطر­ه ­ای­- ثقلی اجرا شده در بوستان باراجین شهر قزوین که دارای شیب حدود 20 درصد است مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای بررسی دقیق شرایط موجود، بازدید میدانی انجام شده و پارامترهای موثر در ارزیابی برای تمامی لترال‌های موجود در پایلوت انتخاب شده، شامل 13 عدد لترال دو طرفه، اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که به‌دلیل اختلاف رقوم قابل توجه، یکنواختی توزیع آب در حد غیرقابل قبول می­باشد و همچنین سامانه آبیاری مورد مطالعه بدون تکیه بر ایستگاه پمپاژ و با استفاده از اختلاف رقوم بین استخر و اراضی پایین‌دست به­ صورت ثقلی آبیاری می­شود، بنابراین به ­دلیل عدم وجود تجهیزات فیلتراسیون امکان استفاده از قطره­چکان­ تنظیم‌کننده فشار (PC) نیست، زیرا این قطر­ه ­چکان ­ها نسبت به گرفتگی­ های شیمیایی و فیزیکی حساس می­باشند، بنابراین برای بهبود شرایط پخش آب استفاده از شیر کنترل دبی، تغییر قطر لوله ­ها و استفاده از دو نوع قطره­ چکان غیرتنظیم کننده فشار (Non PC) با طرح سناریوهای متفاوت و مدل­سازی در نرم ­افزار EPANET بررسی شد. نتایج به‌دست آمده از ارزیابی کارکرد فعلی سامانه آبیاری، بدون شیر کنترل دبی نشان داد که راندمان سامانه از نظر معیارهای ارزیابی در محدوده ضعیف می­باشد که در صورت استفاده از شیر کنترل دبی افزایش یافته، یکنواختی پخش آب از 58 به 70 درصد افزایش می­یابد.

Keywords

• آبیاری تحت فشار
• قطره‌چکان معمولی
• یکنواختی پخش آب