ارزیابی تاب آوری کسب و کارهای گردشگری در برابر خشکسالی دریاچه ارومیه (مطالعه موردی: روستاهای ساحلی شهرستان شبستر)

Abstract

تنوع­ بخشی به اقتصاد روستایی از اولویت­ های برنامه ­ریزی ­های جدید توسعه روستایی در ایران است. با توجه به اهمیت آن، تلاش­ هایی برای توسعه گردشگری و کسب و کارهای مرتبط به آن در مناطق­ روستایی کشور در حال انجام است. هدف کلی این پژوهش، ارزیابی تاب ­آوری کسب­ و کارهای گردشگری مناطق روستایی شهرستان شبستر در برابر خشکسالی دریاچه ارومیه است. جامعه آماری تحقیق، کلیه صاحبان کسب ­و کارهای مختلف مرتبط با بخش گردشگری در روستاهای ساحلی شهرستان بوده و با توجه به گستردگی جامعه آماری و بر اساس فرمول نمونه­ گیری­ کوکران، تعداد 350 نفر به ­عنوان حجم نمونه به روش تصادفی ساده مورد انتخاب قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که کسب و کارهای گردشگری در روستاهای مورد مطالعه ازنظر شاخص­ های تاب­ آوری در سطح مناسبی قرار ندارند. همچنین نتایج مطالعات نشان داد میزان تاب ­آوری ­کسب و کارهای مرتبط با بخش­ گردشگری روستاهای ­ساحلی شهرستان پایین ­تر از حد متوسط است. نتایج حاصل از یافته‌های میدانی نشان ­داد که ابعاد تاب‌آوری از دیدگاه ­روستاییان دارای میانگین­ های ­متفاوتی است، بیشترین میانگین مربوط به بعد سرمایه انسانی (2/16) و کمترین آن مربوط به بعد اقتصادی (1/22) است. همچنین سطح­‌بندی هفت روستای مورد مطالعه بر اساس تکنیک تصمیم‌گیری میرکا نشان داد هریک از روستاها در سطوح متفاوتی از تاب‌آوری قرار داشتند که عوامل مختلفی بر تاب‌آوری آن­ها تأثیر داشته است؛ به گونه‌ای که روستاهای علی بیگلو، قره­ تپه و کافی­ الملک در سطح تاب ­آوری متوسط و بقیه روستا هم در سطح تاب­ آوری کم و خیلی کم قرار داشتند.

Keywords

• تاب آوری
• کسب و کار
• گردشگری
• خشکسالی
• دریاچه ارومیه
• شهرستان شبستر