Przedsiębiorczość - Edukacja (Dec 2018)
Szanse i ograniczenia w realizacji programów rewitalizacji obszarów wiejskich województwa małopolskiego
Abstract
Przedmiotem prezentowanych rozważań są programy rewitalizacji zgłoszone do realizacji przez gminne jednostki samorządu terytorialnego (JST) w województwie małopolskim w latach 2015–2016. Za cel opracowania przyjęto ocenę założeń rewitalizacji oraz określenia możliwości ich realizacji w kontekście pozostających od dawna do rozwiązania problemów społeczno-ekonomicznych obszarów wiejskich w poszczególnych rejonach województwa małopolskiego. Ponadto w opracowaniu skupiono się na ukazaniu potrzeb społeczno-ekonomicznych małopolskich wsi, ich dużego zróżnicowania w przestrzeni regionu oraz na omówieniu różnych ograniczeń, które mogą osłabiać skuteczność wdrażanych programów rewitalizacyjnych. Cel pracy zrealizowano dzięki analizie dokumentów będących podstawą wdrażania programów rewitalizacyjnych, przedstawieniu zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich na podstawie analizy wskaźnikowej oraz dokonania typologii obszarów wiejskich regionu. Kluczową kwestią dla znacznej części małopolskich wsi pozostaje ich niska efektywność ekonomiczna, wynikająca z dużego bezrobocia rejestrowanego i ukrytego, z niskiej aktywności mieszkańców w sferze pozarolniczej czy też z malejącej efektywności gospodarowania gruntami. Wiele obszarów cechuje postępujące wykluczanie z rozwoju i brak zdolności do wykorzystania posiadanych zasobów jako podstawy dobrej gospodarki lokalnej. W pracy dużo uwagi poświęcono uwarunkowaniom skuteczności programu rewitalizacji w rozwiązywaniu problemów wsi, które, w przekonaniu autorów, wiążą się głównie z pozyskaniem przy jego realizacji szerokiego poparcia mieszkańców, lokalnych przedsiębiorców i zaangażowania władz samorządowych, a następnie z odpowiednim wsparciem poszczególnych gmin przez działania szczebla regionalnego, a także z większą elastycznością tych programów, tak w odniesieniu do celu rewitalizacji, jak i do lokalizacji zadań w przestrzeni gminy. Działania związane z tym programem powinny znacznie poprawić te właśnie sfery potrzeb mieszkańców. Powinny też ograniczyć istniejącą peryferyjność wielu wsi widoczną w dużym oddaleniu i trudnym dostępie nie tylko do większych ośrodków społeczno-gospodarczych, ale także do upowszechnianych dzisiaj sposobów pozyskiwania informacji, kontaktu z kulturą, wiedzą, służących budowaniu silnych więzi społecznych i rozwojowi cywilizacyjnemu.
Keywords
