Psychiatria i Psychologia Kliniczna (Jun 2011)
Koncepcja pomiaru i taksonomii zaburzeń behawioralnych i emocjonalnych Thomasa Achenbacha oraz ważne dla niej dane fenotypowe i genetyczne
Abstract
W artykule omówiona została koncepcja Thomasa Achenbacha dotycząca pomiaru i taksonomii zaburzeń behawioralnych oraz emocjonalnych. Nosi ona nazwę Systemu Pomiaru Opartego na Empirii. Inaczej podejście to nazywane jest też „z dołu do góry”. Zgodnie z nim kryteria diagnostyczne poszczególnych kategorii chorób i zaburzeń psychicznych wyprowadza się w oparciu o badanie dużych prób reprezentatywnych dla danej populacji. Powstałe w ten sposób nozologie służą do identyfikacji nowych przypadków. Podejście to jest inne niż paradygmat DSM, który określany jest „z góry do dołu”. Mierzone zgodnie z paradygmatem „z dołu do góry” zachowania problemowe można przedstawić na nastę- pujących poziomach: poziom pierwszy to specyficzne rodzaje problemów reprezentowane przez poszczególne itemy, poziom drugi – wyodrębnionych 8 skal zachowań problemowych (Lęk/Depresja, Wycofywanie się, Skargi Somatyczne, Zaburzenia Myślenia, Zaburzenia Uwagi, Zachowania Agresywne, Łamanie Norm, Natręctwa), poziom trzeci – 2 grupy zachowań problemowych: Zachowania Internalizacyjne i Zachowania Eksternalizacyjne, poziom czwarty – ogólny poziom zachowań problemowych, będący sumą wszystkich przeżywanych problemów. W artykule zostały przedstawione również wyniki badań, które potwierdzają koncepcję Achenbacha, to znaczy omówiono fenotypowe i genetyczne dane ważne dla tej koncepcji. Dane fenotypowe wskazują na to, że wyróżnione skale zachowań problemowych stanowią rzeczywiście odrębne syndromy, z kolei dane drugiego rodzaju – że syndromy te w dużym stopniu są uwarunkowane genetycznie. Mniejszy wpływ na ich rozwój ma środowisko wspólne bądź specyficzne.
