واکنش عملکرد کیفی و ترکیب اسیدهای چرب روغن بادام زمینی در کشت مخلوط با ذرت و کاربرد ترکیبی کودهای شیمیایی فسفره و زیستی

Abstract

سابقه و هدف: کشت مخلوط یک راه‌کار ممکن برای افزایش پایداری عملکرد در گیاهان زراعی است (13). پژوهشگران گزارش کرده‌اند که نظام کشت مخلوط با بقولات منجر به تولید حداکثر دانه (29) و زیست‌توده (5) گردید. قاسمی و همکاران (2011) گزارش کردند که عملکرد دانه ذرت در واکنش به کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و کودهای زیستی افزایش یافت (11). مواد و روش ها: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال‌های زراعی 1396 و 1397 در رشت اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود فسفره (صفر، 50 ، 100 کیلوگرم در هکتار به‌صورت سوپرفسفات تریپل، 50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل + 200 گرم فسفات بارور2 و 100 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل + 200 گرم فسفات بارور2)، و نظام‌های کشت مخلوط شامل کشت خالص ذرت و بادام زمینی و کشت مخلوط یک ردیف ذرت + یک ردیف بادام زمینی (1:1)، دو ردیف ذرت + یک ردیف بادام زمینی (1:2)، یک ردیف ذرت + دو ردیف بادام زمینی (2:1) بود.یافته ها: در این آزمایش اثر برهمکنش کود فسفره × نظام کشت بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه (2360 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد روغن (1182 کیلوگرم در هکتار)، پروتئین دانه (70/27 %)، عملکرد پروتئین (591 کیلوگرم در هکتار) و پالمتیک اسید (58/10 %) در کاربرد 100 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل توأم با 200 گرم کود زیستی فسفات بارور2 تحت نظام کشت خالص بادام زمینی به‌دست آمد. بیشترین میزان روغن دانه (45/53 %) و میزان اسید چرب غیراشباع اولئیک اسید (63/66 %) در واکنش به مصرف جداگانه 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفره به‌صورت سوپرفسفات تریپل، در نظام کشت مخلوط ذرت + بادام زمینی با نسبت‌ ردیف‌‌های کاشت 2:1 به‌دست آمد. ولی، بالاترین میزان لینولئیک اسید (17/32 %) در نظام کشت مخلوط ذرت + بادام زمینی با نسبت ردیف‌های کاشت 1:1 تحت تاثیر کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفره از منبع سوپرفسفات تریپل به‌علاوه 200 گرم کود زیستی فسفات بارور2 مشاهده گردید. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که کاربرد توام کودهای شیمیایی و زیستی فسفره عملکرد دانه بادام زمینی را افزایش داد که می‌تواند ناشی از بهبود اجزای عملکرد، افزایش رشد گیاه و جذب عناصر غذایی و افزایش فتوسنتز در گیاهان بادام زمینی باشد. استفاده جداگانه از کود شیمیایی فسفره سنتز اولئیک اسید و کیفیت روغن بادام زمینی را افزایش داد. همچنین، کاربرد جداگانه کود شیمیایی فسفره و نظام کشت مخلوط بادام زمینی- ذرت با نسبت ردیف‌های کاشت 2:1 کیفیت روغن بادام زمینی را بهبود بخشید. ولی، کاربرد تلفیقی کود شیمیایی فسفره (سوپرفسفات تریپل) با کود زیستی بارور2 عملکرد کمی بادام زمینی را افزایش داد. در این آزمایش، نظام کشت مخلوط بادام زمینی- ذرت با نسبت ردیف‌های کاشت 2:1 و کاربرد تلفیقی کود شیمیایی فسفره با کود زیستی بارور2 می‌تواند جهت افزایش عملکرد دانه بادام زمینی در واحد سطح قابل توصیه ‌باشد.

Keywords

• اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع
• الگوی کشت
• کودهای بیولوژیک
• عملکرد روغن و پروتئین دانه