مدیریت آب و آبیاری (Sep 2020)
بررسی نقش بازار در تخصیص بهینه آب در دشت شازند
Abstract
کمبود منابع آب یکی از مهم‌ترین چالشهای مدیریت آب در کشور است. این چالش با توجه به افزایش روزافزون تقاضا به‌دلیل رشد جمعیت و توسعه بخش کشاورزی بیش‌تر اهمیت مییابد. تلقی از آب به‌عنوان یک کالای باارزش ودارای قیمت واقعی، میتواند راه مناسب مصرف و مشوقی برای ذخیره و حفاظت آن را فراهم کند. هدف این مقاله بررسی نقش بازار در تخصیص بهینه آب در دشت شازند است. تغییرات سطح زیرکشت محصولات آبی و سود ناخالص در دو حالت (وجود بازار آب و عدم وجود بازار آب) در سال زراعی 1398-1397 با استفاده از نرم‌افزار گمز1 و به‌روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت محاسبه و مقایسه گردید. داده‌های موردنیاز به‌صورت کتابخانه‌ای از سازمان آب منطقهای، جهاد کشاورزی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استانمرکزی تهیه گردیده است. نتایج نشان میدهد که برقراری بازار آب، تأثیر مثبت 33/4 درصدی در سود ناخالص کشاورزان منطقه خواهد داشت. هم‌چنین کشت محصولاتی نظیر گندم، جو، لوبیا چیتی، نخود، لوبیای سفید و عدس سودآوری بیش‌تری برخوردار هستند و میتوانند سطح زیرکشت بیش‌تری را به‌خود اختصاص دهند. براساس نتایج، پیشنهاد میشود جهت مدیریت بهینه تقاضای آب در اراضیشازند، بستر لازم برای شکل‌گیری بازار آب فراهم گردد و کشاورزان منطقه باید محصولات صادراتگرا و تجاری مانند لوبیای چیتی، لوبیای سفید، نخود و عدس و ... را که از سودآوری بیش‌تری برخوردار است را جایگزین محصولات با مصرف بالای آب و سود پایین کنند.
Keywords
