تخمین غیرمستقیم مقاومت فشاری تک‌محورۀ سنگ بااستفاده از الگوریتم‌های جدید فراابتکاری

Abstract

پارامتر مقاومت فشاری تک‌محوره یک پارامتر مهم و کلیدی در مهندسی ژئومکانیک است که در طبقه‌بندی مهندسی سنگ، بررسی معیارهای شکست سنگ و در مرحلۀ طراحی بسیاری از پروژه‌های عمرانی و معدنی کاربرد دارد. در بسیاری از موارد به‌دلیل عدم دسترسی به مغزه‌های باکیفیت، تعیین این پارامترها در آزمایشگاه با سختی‌های زیادی همراه است و اغلب این پارامتر به‌صورت غیرمستقیم از روابط رگرسیونی تخمین زده می‌شود که این روابط از دقت بالایی برخوردار نیستند. هدف از این تحقیق، استفاده از الگوریتم‌های جدید فراابتکاری گرگ خاکستری (GWO) و الگوریتم مگس میوه (FFOA) به‌منظور تخمین غیرمستقیم مقاومت فشاری تک‌محوره می‌باشد. برای رسیدن به این هدف، از داده‌های 124 نمونه سنگ گرانیت از پروژۀ تونل انتقال آب شیرین ایالت سلانگور در مالزی استفاده شده‌است. در انتها برای ارزیابی و اعتبارسنجی مدل‌های به‌دست‌آمده توسط الگوریتم‌های فراابتکاری از شاخص‌های آماری مختلفی استفاده شده‌است. باتوجه به نتایج به‌دست‌آمده در این مقاله و هم‌چنین اعتبارسنجی مدل‌ها، مقادیر پیش‌بینی‌شدۀ مقاومت فشاری تک‌محوره توسط الگوریتم‌های جدید فراابتکاری مذکور با مقادیر واقعی منطقه بسیار نزدیک است که نشان‌دهندۀ خطای کم مدل‌های به‌دست‌آمده می‌باشد. به‌علاوه در این مقاله آنالیز حساسیت برروی پارامترهای مؤثر در تخمین مقاومت فشاری تک‌محوره نیز انجام شد که نتایج بررسی‌ها نشان داد مقادیر برگشتی چکش اشمیت (Rn)، در میان سایر پارامترهای ورودی، بیشترین تأثیر را برروی مقاومت فشاری تک‌محوره دارد.

Keywords

• سنگ گرانیت
• مقاومت فشاری تک‌محوره
• تخمین غیرمستقیم
• الگوریتم مگس میوه
• الگوریتم گرگ خاکستری