Religion & Communication (Jun 2024)
پیاده‌روی اربعین به‌مثابه یک رسانه برای جامعه تشیع
Abstract
پیاده‌روی اربعین به‌ویژه شکل توسعه یافتة آن در دهة گذشته از مناسک دینی غیرواجب شیعیان است که هر ساله در زمان و مکان مشخصی برگزار (تکرار) شده و از پشتوانه سنتی برخوردار است. با نظر به این‌که اربعین منسکی فرا جنسیتی، فرا سنی و فرا قالبی است می‌توان آن‌را از دیدگاه‌های مختلف از جمله دیدگاه رسانه‌ای مورد مطالعه قرار داد. هدف پژوهش حاضر مطالعة پیاده‌روی اربعین به‌عنوان یک رسانه است، که این هدف در دو مرحله دنبال شده است. در وهلة اول برای دستیابی به کارکردهای رسانه‌ای پیاده‌روی اربعین از روش تحلیل مضمون استفاده شده و داده‌های حاصل از مصاحبه عمیق با اساتید و خبرگان حوزه علوم ارتباطات و رسانه و آیین و مناسک در سه مرحله توصیفی، تحلیلی و تفسیری به روش وُلکات کدگذاری شده است، یافته‌ها نشان می‌دهد پیاده‌روی اربعین دارای پنج کارکرد بسیج اجتماعی، سرگرمی، تداوم و استمرار، همبستگی و ارتباط و اطلاع‌‌رسانی است که از مجموع 42 کد تحلیلی و با مقایسه آن‌ها به‌دست آمده‌اند. سپس در مرحله دوم این یافته‌ها با نظریه کارکردهای رسانه‌ای از دیدگاه دنیس‌مک‌کوایل مقایسه و تطبیق داده شده‌اند. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که کارکردهای رسانه‌ای اربعین با نظریه کارکردهای رسانه‌ای مک‌کوایل مطابقت داشته و منسک پیاده‌روی اربعین را می‌توان به‌مثابه یک رسانه برای جامعه تشیع دانست.
Keywords
