اثرات تداخلی علف‏های هرز همراه خربزه بر صفات کمی و کیفی آن در شرایط رقابت چند گونه‏ای با پوشش طبیعی

Abstract

رفتار علف‏های هرز، هنگامی که ترکیبی از آن‏ها به صورت مشترک با گیاه زراعی رقابت می‏کنند با شرایطی که به تنهایی در کنار گیاه زراعی قرا می‏گیرند، متفاوت است. این تحقیق در سال 1386 در یک مزرعه خربزه واقع در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی انجام شد که در آن تراکم و وزن خشک نهایی علف‏های هرز همراه خربزه در پوشش طبیعی با صفات خربزه، شامل طول بوته و شاخص‏های کمی و کیفی عملکرد میوه با استفاده از روابط رگرسیونی چند متغیره گام به گام مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص وزن خشک علف‏های هرز نسبت به تراکم، برآورد بهتری از روابط آن‏ها را با صفات مورد بررسی بیان می‏کند. بر اساس ضرایب به‌دست آمده، علف‏های هرز همراه خربزه به دو گروه تقسیم شدند. گروهی بر صفات خربزه اثر هم‏کاهی داشتند و گروه دیگر هم ‏افزا بودند. در برآیند اثرات رقابت اشتراکی، علف‏های هرز توق، تاج‏خروس، و تاجریزی، جزو دسته هم کاه قرار گرفتند که موجب آسیب خربزه شدند در حالی که اثرات سلمه‏تره و خرفه به‏صورت هم‏افزایی بروز کرد. این گونه‏ها با کاهش اثرات منفی سایر علف‏های هرز موجب کاهش میزان آسیب آن‏ها به خربزه گردیدند. نقش رقابتی اویارسلام، با وجود جمعیت بالا در این جوامع، خنثی بود و ضرایب آن نه در تراکم و نه در وزن خشک معنی‏دار نشد. این آزمایش همچنین نشان داد که عملکرد وزنی میوه بیش از سایر صفات مانند رشد بوته، تعداد و کیفیت میوه‏ی خربزه تحت تأثیر علف‏های هرز قرار می‏گیرد. بر این اساس شیرینی میوه در این تحقیق فقط تحت تأثیر علف‌‌هرز توق قرار گرفت.