e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi (Aug 2021)
Görsel sanatlar eğitiminde ideoloji tartışmaları temelinde görsel kültür kuramı ve materyal kültürü
Abstract
Bu makalede, görsel sanatlar eğitiminde yaygınlaşan bir kuram olan Görsel Kültür Kuramı ile birlikte, içerik olarak ona benzerlik taşıyan, ancak kavramsal temel prensipleri bakımından oldukça farklı bir alan olan Materyal Kültürü Araştırmaları incelenmiş, tarihsel kökleri bağlamında iki yaklaşıma yönelik eleştiriler ve kıyaslamalar ortaya konulmuştur. Ülkemizde pek bahsedilmemekle beraber, Görsel Kültür Kuramı’nın ideolojik gizli bir gündeme hizmet ettiği görüşü, uzun zamandır yaygın olarak tartışılmaktadır. Görsel Kültür Kuramı, Frankfurt Okulu’ndan doğan Eleştirel Kuram bağlantılı gizli Neo-Marxist veya Kültürel Marxist bir yaklaşım olmakla eleştirilen, kimilerine göre ise sadece postmodernist bir yaklaşım olan bir sanat eğitimi kuramıdır. Kurama getirilen yaygın eleştirilerden bir diğeri ise atölye uygulamaları konusundaki içerik yetersizliğidir. Tartışmalı bir sanat eğitimi kuramı olan Görsel Kültür Kuramı’nın, kavramsal temelleri ve içeriği bakımından Türkiye’de yaygın olarak pek anlaşılmadığı görülmektedir. Ülkemizde kuramın sadece tüketici toplumu, popüler kültür, kapitalist pazarlama yöntemleri, medya ve iletişim gibi boyutlarının ele alındığı görülmektedir. Bunun sebebi olarak Frankfurt Okulu temelli gizli kuramsal yöntem ve stratejiler ve bunun yanında politik teorilerin sanat eğitimi alanında pek bilinmemesi görülebilir. Materyal Kültürü Araştırmaları alanı bu tartışmaların dışındadır. Diğer taraftan siyasî boyutunun gizlenmesinde kuramın adının ‘Görsel Kültür’ olmasının rolü ve katkısı olduğu da düşünülmektedir. Bu araştırmada Görsel Kültür Kuramı’na yönelik görüşler ve kuramın içeriği hakkında tartışmalar ele alınmıştır. İdeolojik amaçlı olmakla eleştirilse de, pedagojik bir yöntem olarak sanat eğitimi alanına önemli katkılar sağladığı açık olan bu kuramın içeriği ve kuram hakkındaki tartışmalardan yola çıkılarak Milli Eğitim Sistemimiz içerisinde bu kuramın ülkemizdeki uygulanabilirliği de kuramsal bakımdan incelenmiştir.
