Erciyes İletişim Dergisi (Jan 2011)
TÜRKİYE'DE KENTLİ ÇEKİRDEK AİLELERİN MEDYA OKURYAZARI OLABİLİRLİĞİ ÜZERİNE BİR ALAN ARAŞTIRMASI
Abstract
Televizyon alanında yaşanan hızlı gelişmeler, televizyon-izleyici arasındaki ilişkileri derindenetkilemiştir. İzleyicinin bugün televizyon ile kurduğu ilişki farklılaşmış ve farklı tartışmaları daberaberinde getirmiştir. Günümüzde tartışmaların temelini; izleyicinin televizyon ile ne yaptığı,onu nasıl kullandığı ve yaşamında nasıl bir yere koyduğu, anlamlandırdığı oluşturmaktadır.Gelişen medya okuryazarlığı ve eleştirel medya okuryazarlığı olgusu da tartışmaların geldiği bunoktada önemli bir yere sahiptir. Medya okuryazarlığı kavramı, medyaya erişim kadar onuokuyabilme becerisi üzerine geliştirilmiştir. Bu yöndeki çalışmalar, izleyicilerin/kullanıcılarınmedya çıktılarını değerlendirebilme, eleştirebilme becerisinin geliştirilmesini amaçlar. ABD veAvrupa ülkelerinde yoğunlaşan tartışmaların ve çalışmaların ortak sorunu, nitelikli, katılımcıizleyicilerin/kullanıcıların var edilebilmesi/edilememesidir. Aynı sorun bu çalışmanın da temelinioluşturmaktadır. Acaba Türkiye'de televizyon izleyicileri olarak aileler (çalışma kapsamındakentli çekirdek aileler) ne konumdadır? Etkin; değerlendirme, eleştirebilme becerisi ve azmigöstererek izlediklerine katılıyorlar mı katılmıyorlar mı? Nasıl katılıyorlar? Neden katılmıyorlar?Çalışma, eleştirel bakışın geliştirilmesinde belli bir sorumluluğa sahip olan ailelerin televizyonile kurduğu ilişkiyi ortaya koymayı ve televizyon karşısındaki konumlarını sorgulamayıamaçlamaktadır. Çalışma televizyonun ailelerin gündelik yaşam pratikleri içinde önemli bir yeresahip olduğunu ve onun karşısında aktif, kendi anlamlarını üreten özneler olabilecekleriniöngörmektedir. İzleyicinin aktif konumunun da sürekli olmadığı yer yer pasifleşebildiğivarsayılmaktadır. Çalışma etkin, eleştirel bakabilme becerisine sahip izleyiciler/kullanıcılaroluşturulabilmesi yolunda sunduğu önerilerle de bu alandaki tartışmalara katkıda bulunmayıamaçlar.
