Ψυχολογία: το Περιοδικό της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας (Oct 2020)
Οικογενειακές και θρησκευτικές αξίες: σύγκριση μεταξύ ομάδων με διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις
Abstract
Στο ευρύτερο ερευνητικό πλαίσιο της European Value Study (EVS) η μελέτη αυτή διερευνά αξίες που υιοθετούν σχετικά με την οικογένεια, το γάμο και τη θρησκεία πέντε ομάδες ενηλίκων συμμετεχόντων με διαφορετικές θρησκευτικές πίστεις: Εβραίοι, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί Ορθόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί και Άθρησκοι-άθεοι. Χρησιμοποιήθηκαν 42 ερωτήσεις από το Ερωτηματολόγιο Ευρωπαϊκών Αξιών σχετικά με τη σημασία των θεσμών της οικογένειας και της θρησκείας, τις προϋποθέσεις ενός επιτυχημένου γάμου, τις αξίες που οι γονείς οφείλουν να μεταδίδουν στα παιδιά, την παρακολούθηση θρησκευτικών τελετουργιών και την πίστη σε θρησκευτικά τελετουργικά για το γάμο, τη γέννηση και το θάνατο, καθώς και ερωτήσεις δημογραφικών στοιχείων. Συμμετείχαν 132 ενήλικες από την περιοχή της Αθήνας (59,8% γυναίκες). Συγκρίσεις μεταξύ των θρησκευτικών ομάδων δείχνουν ότι όλοι οι συμμετέχοντες, ανεξαρτήτως θρησκευτικής πίστης, αποδέχονται τη σημαντικότητα κυρίως της οικογένειας και δευτερευόντως της θρησκείας, καθώς και ότι υπάρχει Θεός και ότι η θρησκεία δίνει κάποιες απαντήσεις σε ερωτήματα της ζωής. Ωστόσο το θρήσκευμα φαίνεται να σχετίζεται διαφοροποιητικά με τις αξίες, καθώς οι Μουσουλμανικού και Εβραϊκού θρησκεύματος συμμετέχοντες φαίνεται να είναι κατηγορηματικότεροι στη δήλωσή τους για τη σημασία του Θεού στη ζωή, σε σύγκριση με τους Χριστιανούς Ρωμαιοκαθολικούς και τους Ορ- θοδόξους, ενώ ο Θεός φαίνεται να έχει χαμηλή σημασία για τη ζωή εκείνων που δηλώνουν ότι δεν ανήκουν σε κανένα δόγμα. Αν και συμφωνούν στις περισσότερες προϋποθέσεις για την επιτυχία του γάμου, παρουσιάζεται σημαντική διαφοροποίηση στην προϋπόθεση σχετικά με την προθυμία των συζύγων να συζητούν τα προβλήματά τους, με τους Μουσουλμάνους συμμετέχοντες να την υποστηρίζουν λιγότερο. Διαφωνούν έντονα με την αναγκαιότητα της έκτρωσης για την ανύπαντρη μητέρα και τον οικογενειακό προγραμματισμό ενός παντρεμένου ζευγαριού και ακολουθούν οι Ρωμαιοκαθολικοί και Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Ως προς τις σημαντικότερες αξίες που οι γονείς θα πρέπει να μεταδίδουν στα παιδιά, με τη Μέθοδο Γεωμετρικής Βαθμονόμησης (Multidimensional Scaling-MDS), στο συνολικό δείγμα, φάνηκε να διαφοροποιούνται σαφώς τέσ- σερα συστήματα αξιών. Με συγκρίσεις με τη μέθοδο ANOVA μεταξύ των μέσων όρων για κάθε σύστημα αξιών, αναδεικνύονται διαφορές μεταξύ των τριών μεγαλύτερων θρησκευτικών ομάδων. Ως προς το σύστημα αξιών «Αποφασιστικότητα και Επιμονή, Ανεξαρτησία» οι Ρωμαιοκαθολικοί εκφράζουν υψηλότερη αποδοχή και οι Ορθόδοξοι ακολουθούν, ενώ ως προς το σύστημα αξιών «Φαντασία», «Αποταμίευση, Οικονομία χρημάτων και αγαθών, Φιλοπονία» οι Ορθόδοξοι, και εντονότερα οι Ρωμαιοκαθολικοί Χριστιανοί δηλώνουν μία τάση απόρριψης. Τα ευρήματα συζητούνται σε σχέση με ευρήματα της ερευνητικής φάσης EVS 2008 για την Ελλάδα, καθώς και για τις υπόλοιπες 44 χώρες (Halman, Sieben, & Van Zundert, 2012).
Keywords
