Sztuka i Dokumentacja (Sep 2019)
Posthumanistyczny Wymiar Ekologii, Posthuman Dimension of Ecology
Abstract
Ekologia rozumiana jako jeden z programów badawczych nauk biologicznych eksploruje relacje pomiędzy organizmami i środowiskiem na wielu hierarchicznie powiązanych poziomach organizacji życia biologicznego – osobnik, populacja, zespół, biocenoza, ekosystem, biom i biosfera. W wielowymiarowych badaniach ekologicznych korzysta się z aparatu metodycznego wielu nauk: fizyki, matematyki, chemii, geologii czy hydrologii. W ostatnich dwóch dekadach obserwujemy nurt w ekologii wyrastający z tzw. „neutralnej teorii bioróżnorodności i biogeografii”, zakładający, że w układach wielogatunkowych gatunki są ekologicznie ekwiwalentne/równocenne lub mogą być uważane za selektywnie identyczne (tj. „neutralne”). Neutralne podejście, interdyscyplinarny i społeczny wymiar ekologii stwarza możliwości powiązań z kulturowo-filozoficznym nurtem posthumanizmu. Posthumanizm zakładający odrzucenie antropocentryzmu i „szowinizmu gatunkowego” wpisuje się w podejścia metodyczne stosowane już od wielu dekad w ekologii. Rozwój obszarów problemowych bazujących na ekologii poszczególnych grup organizmów: ekologia roślin, ekologia zwierząt; różnych poziomów organizacji czy zastosowań społecznych: ochrona przyrody, ochrona środowiska i inżynieria ekologiczna wskazuje na swoistą „posthumanistyczną optykę” badań ekologicznych. W niniejszym pracy przedstawiono wspólne obszary problemowe/metodologiczne w ekologii i szeroko pojętego podejścia posthumanistycznego. Stawiając tezę, że program badawczy ekologii już od dawna wpisuje się posthumanistyczny nurt. W pracy przyjąłem następujące założenia: (1) układy ekologicznie są hierarchiczne i powiązane siecią relacji; (2) posthumanizm zrywa ze strukturą hierarchiczną i zakłada równocenność różnych form życia. W obszarze kulturowym posthumanizm zdefiniowany w latach 80 i 90-tych dwudziestego wieku, powinien wypracować metody umożliwiające przeniesienie problematyki wielowymiarowych struktur biologicznych na sztukę bio artu.
Keywords
