اهمیت تصحیح شاخص‌های سرزمین در تعیین کلاس تناسب سرزمین

Abstract

ارزیابی تناسب سرزمین نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین تناسب سرزمین برای کاربری‌های مورد نظر دارد. برای این منظور مدل‌های گوناگونی ارایه شده که در این بین رویکرد پارامتریک جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. در این رویکرد، شاخص سرزمین با استفاده از روش خیدیر (ریشه دوم) یا روش استوری به دست آمده و سپس بر اساس این شاخص، کلاس تناسب سرزمین تعیین می‌شود. متأسفانه در بسیاری از پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام شده‌اند، شاخص سرزمین بدون اینکه اصلاح شود استفاده شده است. این موضوع سبب شده نتایج روش‌های گوناگون ارزیابی تناسب سرزمین تفاوت زیادی را با هم نشان دهند. در این پژوهش اهمیت استفاده از شاخص اصلاح‌شده سرزمین و تأثیر آن بر کلاس‌های تناسب سرزمین نشان داده شده است. برای این منظور با انجام شبیه‌سازی عددی، کلاس‌های تناسب سرزمین با چهار روش شامل 1-محدودیت ساده، 2-شدت و تعداد محدودیت، 3-خیدیر و 4-استوری و در دو حالت شاخص اصلاح‌نشده و شاخص اصلاح‌شده تعیین گردیدند. نتایج نشان دادند با استفاده از شاخص‌های اصلاح‌شده، نتایج چهار روش مورد استفاده، بویژه برای روش‌های استوری و خیدیر، بسیار به هم نزدیکتر شدند؛ اما به طور کلّی روش محدودیت ساده با روش خیدیر هماهنگی بیشتری داشت. از طرفی، استفاده از شاخص‌های اصلاح‌نشده سبب شد روش‌های مورد استفاده تفاوت زیادی را با هم نشان دادند. تجزیه و تحلیل به دست آمده از پنج میلیون بار شبیه‌سازی، نشان داد نتایج متضادی که در روش‌های گوناگون ارزیابی تناسب سرزمین وجود دارند از نظر ریاضی و احتمالات می‌توانند کاملاً منطقی و درست باشند، اما با احتمال رخداد متفاوت. روی‌هم‌رفته می‌توان گفت، نتایج حاصل از شاخص‌های اصلاح‌نشده سرزمین ممکن است تا حد زیادی نادرست و گمراه‌کننده باشند و نتایج را غیرواقعی نشان دهند. بنابراین پیشنهاد می‌گردد در تعیین کلاس‌های تناسب حتماً از شاخص‌های اصلاح‌شده استفاده گردد و سپس نتایج با واقعیت مقایسه شوند.

Keywords

• ارزیابی تناسب سرزمین
• شبیه‌سازی
• روش عددی (پارامتریک)