تاثیر رژیم های مختلف آبیاری در مراحل مختلف رشدی برعملکرد و اجزای عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی ارقام گندم در منطقه آران و بیدگل

Abstract

به منظور بررسی تیمارهای آبیاری در مراحل مختلف رشدی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام گتدم، آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 93- 1392 اجراء شد. تنش خشکی در سه سطح، شامل آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر تجمعی (شاهد)، 95 و130 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A (بترتیب به عنوان تنش ملایم و تنش شدید) به عنوان فاکتور اصلی در نظر گرفته شد. اعمال تیمارهای کم آبیاری در دو مرحله رشدی S0 (آغاز رشد طولی ساقه تا ظهور گل آذین) و S1 (ظهور گل آذین تا رسیدگی) و ارقام گندم (سپاهان، بک‌کراس‌روشن و کویر) به صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی جای گرفتند. نتایج نشان داد خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، عملکرد و اجزای عملکرد دانه؛ شاخص برداشت، محتوای نسبی آب برگ و مقدار کلروفیل برگ پرچم و افزایش موم کوتیکول و راندمان مصرف آب گردید. کاهش عملکرد دانه در تیمار خشکی ملایم و شدید در مقایسه با شاهد بترتیب 12 و 41.8 درصد بود. میزان کاهش مصرف آب در تیمارهای تنش ملایم و شدید در مقایسه با شاهد بترتیب 20 و 40 درصد بود. اعمال تنش خشکی از مرحله زایشی منجر به کاهش بیشتر عملکرد دانه و شاخص برداشت در مقایسه با اعمال تنش از مرحله رویشی گردید. ارقام کویر، سپاهان و بک کراس روشن بترتیب دارای بیشترین تا کمترین عملکرد دانه بودند. رقم کویر به دلیل داشتن ارتفاع کمتر بوته، موم کوتیکول بالاتر (در شرایط تنش و شاهد)، حفظ محتوای نسبی آب برگ بالاتر (در شرایط تنش و شاهد)، کلروفیل برگ پرچم بیشتر، شاخص برداشت و راندمان مصرف آب بالاتر دارای عملکرد دانه بیشتری در مقایسه با دو رقم دیگر بود.

Keywords

• تنش خشکی
• زیست توده
• عملکرد
• محتوای نسبی آب برگ
• مراحل رشدی