Akademik İncelemeler Dergisi (Apr 2018)
TÜRKİYE’DE 15 TEMMUZ’UN TOPLUMSAL ETKİLERİ VE ONA YOL AÇAN FAKTÖRLER ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
Abstract
Darbeler son yüzyılınen önemli sosyal/siyasal fenomenlerinden birisidir. Bazı sosyal bilimcileraz-gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde darbelerin “değişim ve ilerlemeişaretleri olduğunu” ve “modernleştirici” rolleri bulunduğunu ileri sürseler debunların aksine birçok sosyal bilimci haklı olarak askeri darbe liderlerininekonomik ve politik becerilerinin sınırlılığına, şiddet kullanımlarına, insanhakları ihlallerine, ülke refahını geliştirmedeki ve üretimi arttırmadakiyetersizliklerine vurgu yapar.Türkiye birçok darbedeneyimi olan bir ülkedir. Ancak öncekilerden farklı olarak Türkiye, 15 Temmuz2016’da ilk kez bir “dini cemaat” tarafından ve onun adına girişilen bir darbeteşebbüsüne tanık olmuştur. Bu, birçok yönden kendine özgü ve derin etkileriolan bir deneyimdir. Bu deneyimin anlamını ve sosyal boyutlarını anlama çabasıiçinde bu makalede üç amaç güdülmektedir: a) 15 Temmuz gecesinin (ilk gece)nasıl bir öneme haiz olduğunu tartışmak, b) bu darbe girişimi deneyiminintoplumumuz üzerindeki etkilerini belirlemek, c) toplumumuzu bu deneyime sürükleyentoplumsal dinamiklerin tartışmasını yapmak. Bu amaçlar doğrultusunda yararlanılanveriler, öncelikle herkes gibi yazarın de bizzat şahidi olduğu veya medyadantakip ettiği olaylara ilişkin arşiv bilgileridir. İlaveten, konuyla ilgili mevcutliteratür birikiminden elde edilen ikincil verilerden kritik bir gözle yararlanılmayaçalışılmıştır.Makalede ilk geceninönemini ortaya koyan 5 hususu belirttikten sonra bu darbe girişiminin toplumüzerindeki en önemli etkisi olarak görülen bireylerarası güven kaybınınkarmaşık boyutlarını irdelemeye çalışmaktadır. Son olarak, bu darbe girişimininarkasındaki FETÖ örgütünün doğası ve toplumsal dinamiklerine ilişkin mevcutargümanların güçlü ve zayıf yanları tartışılmakta ve sosyal sınıfsal analize vebeleşçilik kültürüne vurgu yapan argüman sunulmaktadır.Bu inceleme vetartışmalar sonrasında 15 Temmuz darbe girişiminin arkasındaki terör örgütüyleetkili mücadele kadar toplumdaki beleşçilik kültürüyle de mücadelenin zorunlu olduğusonucuna varılmakta ve bu mücadeleye ilişkin öneriler sunulmaktadır.
Keywords
