Kader (Jun 2018)
Kerrâmiyye ve İman Kavramı
Abstract
Bu makalenin amacı Horasan’da Muhammed b. Kerrâm (190/805-255/868)’ın öncülüğünde ortaya çıkan Kerrâmiyye mezhebinin iman tanımını dînî temelleri bakımından tahlil etmektir. Kerrâmiyye, imanı amele indirgeyen ve imanda kalp ile tasdiki imanın gerçekleşmesi için asli unsur sayan anlayışlara karşılık iman tanımında salt sözlü beyana yer vermiştir. Böylelikle de münafığın imanını geçerli saydıkları ve ameli imandan dışladıkları varsayılmış ve bu gerekçeyle de birçok kelâm âlimi tarafından eleştirilmiştir. Kerrâmîlerin iman teolojisine ilişkin bilgilerimizin kaynağının bizzat onlara ait eserler olmaması ve onlara ilişkin bilgilerin ancak muhaliflerinin eserlerinden öğrenilme imkânı olması Kerrâmiyye’nin imanın dil ile ikrar olduğu tezinin tam olarak anlaşılmasını güçleştirmiştir. Kur’ân’ı Kerim bağlamında iman kavramı ele alındığında imanın Kerrâmîlere isnad edilen iman doktrinlerinde anlaşıldığı şekliyle salt ikrârdan ibaret tek bir yönünden söz edilemeyeceği imanın sözle beyanının dışında ilgi, irade, bilgi, tasdik, gayb ve amel gibi yönlerinin de olduğu, Kerrâmiyye’nin de esasında iman tanımında bu unsurlara yer vermemekle birlikte imanın bu yönlerini inkâr ettiklerine dair güvenilir bir bilgiye ulaşılamamaktadır.
Keywords
