بررسی تاثیر عوامل اقلیمی- مدیریتی بر عملکرد و خصوصیات رشدی گیاه دارویی- صنعتی حنا (Lowsonia inermis L.) در استان کرمان

Abstract

امروزه در تمام دنیا به گیاهان دارویی و نقش آنها در تولید داروهای فاقد عوارض داروهای شیمیایی توجه ویژه ای می شود. کشور ما نیز با بهره گیری از پتانسیل اقلیمی متنوع نقش بسزایی در تولید این گیاهان در دنیا دارد. تدوین و اجرای برنامه های موثر در راستای احیاء، حفاظت و بهره برداری کارآمد از گونه های دارویی با شناخت ویژگی ها و نیازهای اکولوژیکی آنها امکان پذیر است. حنا با نام علمیLowsonia inermis L. گیاهی چند ساله است که از لحاظ دارا بودن خواص دارویی و کاربرد های صنعتی از ارزش بالایی برخوردار است. در این بررسی مشخصات اقلیمی مناطق زیر کشت، خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک، اطلاعات عملکرد، مراحل مختلف فنولوژیکی و همچنین اطلاعات مدیریتی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که این گیاه در استان کرمان در مناطق شهداد، رودبار، بم و کهنوج پراکنش دارد. پهنه بندی اقلیمی مناطق رویشگاهی بر اساس ضریب خشکی دومارتن از نوع اقلیم خشک می باشد. متوسط میزان بارندگی سالانه این رویشگاه ها 7/72 میلی متر، رطوبت نسبی 6/33 درصد، ارتفاع از سطح دریا 632 متر و دمای متوسط آن 5/26 درجه سانتی گراد است. خاک رویشگاه ها عمدتا دارای بافت شنی-لومی با اسیدیته 19/8، هدایت الکتریکی 84/3 دسی زیمنس بر متر و مقدار ماده آلی 06/0 تا 12/0 درصد می باشد. حنا در مجموع گونه ای حساس به سرما است که در شرایط اقلیمی خشک با متوسط بارندگی سالیانه کمتر از 100 میلی متر قادر به رشد است. آبیاری گیاه در کلیه مناطق بصورت کرتی و با مقدار بیش از 8000 متر مکعب در هکتار می باشد. میزان مصرف کود شیمیایی نیتروژن نیز بیش از 250 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. نتایج رگرسیون نشان داد که رطوبت نسبی منطقه، درصد نیتروژن خاک و میزان مصرف آب مهمترین عوامل تاثیر گذار بر رشد و نمو گیاه حنا می باشند. در مجموع لازم است با توجه به اهمیت گیاهان دارویی با بررسی جنبه های مختلف اکوفیزیولوژیک کشت حنا، راهکاری برای ایجاد مدیریت بهینه و توسعه سطح زیر کاشت در مناطق بومی در کشور فراهم شود.

Keywords

• پراکنش
• فنولوژی
• خاک
• آبیاری
• تغذیه