Dom jako tymczasowe schronienie – efemeryczność w architekturze japońskiej

Abstract

Tradycyjna japońska architektura zdaje się przejawiać estetyczną preferencję dla materiałów, które nie są darzone poważaniem przez zachodnich architektów ze względu na ograniczoną trwałość i (pozornie tylko) niewielką wytrzymałość. O ile nie ma nic zaskakującego w fakcie wyboru drewna czy gliny jako materiałów budowlanych, które wydają się najlepszym możliwym budulcem w górzystym, wyspiarskim kraju usytuowanym na niezwykle czynnym sejsmicznie podłożu, o tyle zastanawiająca jest specyficzna „akceptacja” procesów starzenia i rozpadu elementów konstrukcji i wyposażenia domu, z jaką do czynienia mamy w japońskiej tradycji architektonicznej. Można odnieść nieodparte wrażenie, że owym procesom, które w tradycji Zachodu stanowiłyby wystarczający powód do przeprowadzenia generalnego remontu budynku, w Japonii w sposób świadomy nadaje się wymiar estetyczny. Wydaje się, że zjawisko to jest zakorzenione z jednej strony w paradygmacie religijnym silnie akcentującym nietrwałość rzeczy materialnych, opartym na specyficznym splocie lokalnej tradycji shintō z nauczaniem buddyjskim, z drugiej natomiast może wynikać z samej specyfiki zamieszkiwania na archipelagu japońskim.